Toelichting op het overzicht van baten en lasten in de jaarrekening

Hierna wordt een toelichting gegeven op het overzicht baten en lasten. Achtereenvolgens wordt ingegaan op:

- een analyse van afwijkingen tussen de begroting na wijziging en de realisatie per programma;
- een overzicht van de aanwending van onvoorzien;
- een overzicht van de incidentele baten en lasten per programma, waarbij per programma ten minste de belangrijkste posten afzonderlijk worden gespecificeerd;
- een overzicht van de structurele toevoegingen en onttrekkingen aan de reserves;
- een analyse ten aanzien van de begrotingsrechtmatigheid;
- de informatie in het kader van de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT).

Het overzicht van baten en lasten in de jaarrekening wordt vastgesteld met inachtneming van hetgeen omtrent de financiële positie op de balansdatum is gebleken tussen het moment van opmaken van de jaarstukken en het tijdstip van vaststelling daarvan. Dit geldt voor zover deze aanvullende informatie onontbeerlijk is voor het bedoelde inzicht.

Leeswijzer
Alle bedragen in de tabellen van deze paragraaf zijn gedeeld door € 1.000.

In onze analyse van de begrotingsverschillen lichten we op doelstellingniveau de belangrijkste afwijkingen toe.

Voor een nadere specificatie van het gerealiseerde, nog te bestemmen resultaat van ruim € 13,1 mln. wordt verwezen naar de analyse bij gerealiseerde baten en lasten per programma, dat hieronder is opgenomen. In het statenvoorstel ter vaststelling van de jaarrekening wordt aan u een voorstel voor bestemming van dit resultaat gedaan, dat tevens is opgenomen als inleiding bij het jaarverslag.

010101 Waterdunen

Met het afsluiten van het rode deel van de GREX Waterdunen is in 2021 € 171.300 vrijgevallen van de eerder gevormde verliesvoorziening. De ingeschatte kosten zijn uiteindelijk lager geworden. Daarnaast is op het groene deel van het project sprake van een onderbesteding van € 211.400. Dit betreffen de afrondende werkzaamheden aan wandelpaden en ontsluiting welke doorschuiven naar 2022.

010102 Natuurpakket Westerschelde

Per saldo zijn lasten en baten (onttrekking aan vooruit ontvangen Rijksmiddelen) aan elkaar gelijk. In de MJKR2021 was begroot om € 9,7 mln uit te geven. Uiteindelijk is er over 2021 € 5,1 mln uitgegeven. Dit komt onder meer doordat kosten voor beheer, onderhoud en monitoring welke gepland waren in 2021 pas in 2022 opstarten. Een verwachte grondaankoop in het Grenspark vindt niet in 2021 maar in 2022 plaats. Ook is gebleken dat er meer capaciteit nodig was om de projecten uit te voeren, hierin is inmiddels voorzien. Verder is er nauwelijks geld nodig geweest uit de risicodossiers. Door corona en (thuis)werken op afstand kan verder gesteld worden dat uitvoering van projecten vertraagd zijn.

020102 -  De Regiodeal Zeeland in Stroomversnelling (ZiS) betreft een meerjarig programma (t/m 2023). Bij de uitvoering van Regiodeal-projecten is sprake van dynamiek. Diverse gebiedsgerichte ontwikkeltrajecten zijn momenteel in uitvoering en  binnen verschillende Zeeuwse gemeenten gerealiseerd. Eén van de kustgemeenten heeft eind 2021 besloten om de subsidieaanvraag Regio Deal in te trekken, omdat men moest constateren dat het project zoals aanvankelijk beoogd, niet uitvoerbaar bleek in ruimte en tijd. De onderbesteding wordt net als de cofinanciering  in de komende jaren ingezet.

Bij het Routebureau Zeeland was sprake van een onderbesteding door minder inhuur van personeel.

020103 - Belangrijkste oorzaak is het saldo van de volgende posten van Milieutaken: 
- lagere materiele kosten voor de RUD doordat aantal activiteiten niet doorgingen ivm corona en uiteindelijk minder inzet nodig was dan vooraf gepland; 
- meer uren van de RUD gedekt konden worden binnen andere provinciale budgetten (onder meer voor BRIKS) en een lagere verwachte afrekening over 2021 van de RUD;
- langere doorlooptijd van lopende bodemsaneringstrajecten, doorloop naar 2022. Voorstel om € 136.040 te bestemmen via het rekeningresultaat 2021 naar 2022;
- de uitvoering van projecten in het kader van het Schone Lucht Akkoord lopen ook door naar 2022. Voorstel om € 93.057 (lasten) en € 42.771 (baten, lagere onttrekking OP) te bestemmen via het rekeningresultaat 2021 naar 2022.

020201 - Met  incidentele extra middelen wordt een pilot  automatisering van het grondwatermeetnet gerealiseerd. De afronding in 2022 is mogelijk door herbestemming van het jaarrekeningresultaat. 

Door niet tijdige verlenging van het convenant is de bijdrage aan het Deltaplatform vertraagd.

Het Waterschap heeft in 2021 een Waterschapsbeheerprogramma opgesteld. De provincie heeft deelgenomen aan het traject. Met het Waterschap is bestuurlijk de intentie uitgesproken om te komen tot nieuwe samenwerkingsafspraken en goede invulling van onze toezichthoudende rol. De uitvoering van deze opdracht wordt in 2022 verder gebracht. De onderbesteding wordt herbestemd uit het jaarrekeningresultaat.

020301 - De 11e opstelling van de subsidieregeling Provinciale Impuls Wonen heeft tot minder toekenningen geleid dan voorzien.  

Door vertraging in de uitvoering van de projecten is het incidenteel (proces)budget nog niet volledig aangewend. De activiteiten in het kader van het uitvoeringsprogramma Woonagenda worden in 2022 uitgevoerd door herbestemming van het jaarrekeningresultaat. 

De provincie ontving via de decembercirculaire 2019 een bijdrage van € 250.000 ten behoeve van de versnelling van flexwonen. Gemeenten worden door het Rijk en door de provincies ondersteund bij de start en/of verdere realisatie van flexwonen-initiatieven. Het resterende budget wordt in 2022 ingezet voor kennisontwikkeling en pilots.

020303 - Vanuit de Regiodeal Zeeland in stroomversnelling zijn door het Rijk middelen beschikbaar voor het onderdeel Verduurzaming en herstructurering bedrijventerreinen. Er is in 2021 gewerkt aan de voorbereiding van twee demoprojecten verduurzaming bedrijventerreinen. De gemeente Tholen heeft de aanvraag ingediend en deze is gehonoreerd. Met de andere gemeente is niet tot een succesvolle aanvraag gekomen. De onderbesteding wordt herbestemd uit het jaarrekeningresultaat.

030101: Bij de najaarsnota is € 2 mln uit te de reserve Natuur gehaald voor de realisatie van aantal hectares. Van de extra middelen bleek € 249.000 niet nodig en is teruggevloeid naar de reserve Natuur.  Het resultaat op de verkoop natuurgronden is € 140.000 en toegevoegd aan de reserve natuur. Zie ook 980399. In 2021 zijn meer gronden verkocht dan waarmee bij de begroting rekening is gehouden. De verkochte gronden zijn destijds tegen een lagere waarde verkregen dan waarvoor deze in 2021 zijn verkocht. De boekwinst, min de correctie voor natuurgronden,  bedroeg per saldo € 210.000.  Daarnaast zijn de pachtinkomsten hoger dan geraamd.   

030102: Op basis van de inschattingen van BIJ12 (medio februari 2022) is de faunaschade over 2021 tov 2020 fors toegenomen waardoor er op deze doelstelling een overschrijding is. De toename wordt veroorzaakt door onder andere de stijging van het aantal schadeaanvragers (+18%) en de stijging van de grasprijzen (7% voorjaarsgras en 4% zomergras).  Omdat hier sprake is van een openeinde regeling komt deze tegenvaller ten laste van het rekeningsaldo. 

030103:  Door een gebrek aan uitvoeringscapaciteit is het regulier natuurherstel vertraagd. Daarnaast konden de Rijksmiddelen (SPUK Programma Natuur) ingezet worden voor aanvullende herstelmaatregelen.  Omdat de Programma Natuur middelen aanvullend beschikbaar zijn gesteld dient het budget voor het regulier natuurherstel beschikbaar te blijven in de komende jaren en te worden toegevoegd aan de reserve Meerjarige Projecten.

030105 en 030106: Voor beide doelstellingen geldt dat een aantal complexe subsidietrajecten pas in 2022 tot een beschikking gaan leiden. Conform de voorschriften dienen de lasten van die subsidies in het jaar van beschikken verantwoord te worden. Omdat het hier structurele budgetten betreft komt € 200.000 ten gunste van het saldo.

040101 - Een tweetal arbeidsmarktprojecten die door externe initiatiefnemers opgezet worden, waren aanvankelijk voorzien voor 2021, maar hebben vertraging opgelopen. Deze worden alsnog verwacht in 2022. 

040103 - In 2021 zijn met het vaststellen van de Verkenning Digitale Agenda Zeeland de eerste stappen gezet en dit zal in 2022 verdere uitwerking krijgen via het Uitvoeringsprogramma Digitale Agenda Zeeland.

040104 - Een tweetal kennis- en innovatienetwerken hebben geen aanvraag ingediend in het kader van de subsidieregeling K&I-netwerken, waardoor er sprake is van een onderbesteding in 2021.

040105 - De onderbesteding op deze doelstelling heeft meerdere oorzaken. Zo is er sprake geweest van ondertekening Zeeuwse projecten in de MIT-Zuid regeling en vallen beschikkingen van de regeling Zeeland in Stroomversnelling (aanjaaggelden) begin 2022. Daarnaast is er sprake van hogere baten vanuit Europa voor de uitvoeringskosten POP3, als ook lagere lasten voor deze uitvoeringskosten door sterkere sturing op kostenkant. 

040106 - De resterende middelen die incidenteel voor de opgave Zichtbaar Zeeland beschikbaar gesteld waren, zijn na het afronden van de opgave beschikbaar gekomen voor de uitvoering van marketing en promotie binnen programma Ondernemend Zeeland. De middelen zijn in 2021 niet volledig ingezet en zullen in 2022 nader aangewend worden t.b.v. Uitvoeringsplan Zeeland Marketing 2022 en bijbehorende capaciteit.

040108 - Door strakke netwerksturing kon de doelstelling met minder kosten worden gerealiseerd. Daarnaast kon het opstellen van een beleid- en uitvoeringsprogramma Energietransitie Logistiek Zeeland niet meer in 2021 worden afgerond, waardoor een groot deel van de kosten in 2022 vallen.

050101 Per saldo is er sprake van een onderbesteding op deze doelstelling. Deze wordt onder andere veroorzaakt door de gladheidbestrijding: de winter 2020-2021 is een zachte winter geweest, met minder strooiacties dan geraamd. De kosten van benodigde herstelwerkzaamheden aan de Kanaalkruising Sluiskil vielen lager uit dan begroot.  Zie ook 980599.

050102. In 2021 is een nieuw (financieel gunstiger) contract afgesloten voor de baggerkosten van de Fast Ferry. Daarnaast was sprake van weinig afzet zodat minder vaak baggerwerkzaamheden moesten worden uitgevoerd.

050105 Dit betreft de nog resterende kosten voor de 3e fase Recreatieverdeelweg. Voorgesteld wordt om het resterende incidentele budget over te boeken naar 2022. 

050107 De verwachting was dat zeker in de 2e helft van 2021 de uitvoering goed opgang zou komen. Mede door de voortdurende beperkingen is dit niet gebeurd en is er sprake van vertraging in de realisatie en een vrijval ten gunste van het rekeningsaldo.

060101 - De onderbesteding op deze doelstelling is met name te verklaren doordat incidentele middelen, gereserveerd voor de tweede openstelling van Samen in Zee, in 2021 niet aangewend zijn. De intentie is deze 2e openstelling in 2022 wel plaats te laten vinden.

Jaarlijks is een vast bedrag voor onderhoud gebouwen beschikbaar. Op basis van een meerjarenraming onderhoud gebouwen fluctueren de daadwerkelijke uitgaven.  De onderbesteding op onderhoud gebouwen (Pand Schuytvlot) wordt toegevoegd aan de egalisatiereserve onderhoud gebouwen. 

060102 - Vanwege coronamaatregelen konden niet alle activiteiten op het gebied van archeologie en erfgoed uitgevoerd worden in 2021. Het grootste deel van de onderbesteding heeft echter een administratieve oorzaak. Dit heeft namelijk te maken met de aanpassing van financiële regelgeving gedurende 2021 omtrent de lastenneming van subsidies.  Zie ook de toevoeging aan de reserve meerjarige subsidies 980699.

060401 - Door verschillende oorzaken (restricties vanwege Corona, zorgvuldige afstemming met het netwerk, koppeling met het Navigatieteam Zeeland) vraagt de voorbereiding van een aantal activiteiten op het gebied van Leefbaarheid meer tijd dan verwacht en is er sprake van een onderbesteding op deze doelstelling in 2021. In 2022 zal dit echter verder vormgegeven worden. 

070101 -  Het budget Initiatieven Provinciale Staten is niet aangewend door de Provinciale Staten.

De onderbesteding bij de statengriffie wordt voornamelijk veroorzaakt door het beperkt aanwenden van de extra middelen voor het meerjarig cultuur ontwikkelingsprogramma . Dit kwam door personeelsverloop en de geldende coronarichtlijnen.

Het vaststellen van de contante waarden van de voorziening pensioen voormalige bestuursleden wordt in hoge mate bepaald door de marktrente. Die is momenteel laag. Voor het bepalen van de wettelijke tarieven voor waardeoverdrachten/berekenen contante waarden van pensioenaanspraken wordt de door De Nederlandsche Bank gepubliceerde rente genomen die geldt voor verplichtingen met een looptijd van 25 jaar voor toekomstige pensioenen en de rente bij een looptijd van 10 jaar voor reeds ingegane pensioenen. De rente voor toekomstige pensioenen met een looptijd van 25 jaar is vastgesteld op 0,528%. Dit was vorig jaar 0,082%. Door de hogere rekenrente is de toevoeging aan de voorziening  lager dan begroot. 

Keuzes ten aanzien van de afronding van onderzoeken uit 2020  en de uitvoering van het onderzoeksprogramma 2021 maakten dat in 2021 niet het gehele onderzoeksbudget door de Rekenkamer werd aangewend. De niet bestede middelen van het onderzoeksbudget Rekenkamer worden voor 2022 herbestemd uit het rekeningresultaat.

Het nieuwe magazine ‘In Zeeland’ (als opvolger van Provinciewerk) heeft in 2021 vertraging opgelopen. Daarnaast werd duidelijk dat er sprake is van (mondiale) papierschaarste met consequenties voor levering van papier.

070104 - Ten opzichte van de begroting is er door het IPO meer BTW doorgeschoven (die de provincie Zeeland kan compenseren) dan verwacht van € 127.000. Daarnaast uiteindelijk lagere kosten dan op basis van voorjaarsnota IPO voor informatieveiligheid en huisvesting dan was bijgeraamd. Daarnaast dragen Gemeenten, Waterschap en de Provincie samen de kosten van de gezamenlijke Zeeuwse lobby, zowel materieel als personeel. Door Covid-19 zijn evenementen, bijeenkomsten en lobbyactiviteiten niet of in aangepaste vorm doorgegaan. Hierdoor zijn minder kosten gemaakt dan aanvankelijk begroot.

070105 - Eind 2021 zijn er via een specifieke uitkering (SPUK) Rijksmiddelen ontvangen vanuit het ministerie van BZK, bestemd voor de actieagenda vitale vakantieparken (vrijetijdseconomie). De besteding van deze middelen mag verantwoord worden aan het brede terrein van BZK. Daartoe is besloten de Rijksmiddelen over 2021 in te vorderen (en te verantwoorden) op het gebied van ondermijning, waardoor eenmalig een onderbesteding ontstaat. Deze middelen worden overgeheveld naar 2022 en herbestemd uit het jaarrekeningresultaat voor de  uitvoering van de Actieagenda vitale vakantieparken.

080103 - Het aantal laadpalen met betrekking tot de SPUK Laad Infrastructuur is sneller gerealiseerd dan waarmee bij de ramingen rekening is gehouden. De inkomsten zijn hiermee sneller gerealiseerd.

900101 Het aantal belastbare auto's en gemiddelde gewicht per auto is sterker toegenomen dan waarmee in de begroting rekening is gehouden.

900102 Dit verschil wordt veroorzaakt door mutaties uit de decembercirculaire 2021 waaronder een compensatie voor gederfde inkomsten Westerscheldetunnel vanwege corona van € 2,3 miljoen (zie ook 980599).

900106 Dit betreft hogere afrekeningen mbt inkomsten voor o.a. het Provinciefonds over 2020. Daarnaast zijn subsidies lager afgerekend die betrekking hadden op voorgaande jaren.

960101 - De onderbesteding betreft  lager uitvallende kosten voor externe inhuur, het persoonlijk ontwikkelbudget en de Participatiewet. De onderbesteding  persoonlijk ontwikkelbudget ad € 12.255 betreft meerjarige cao-gerelateerde budgetten en moet door overheveling beschikbaar blijven voor volgende jaren.  In 2021 is ook  weeractief ingezet op inclusief werkgeverschap ende  landelijke doelstellingen die daarbij horen. De indiensttreding van medewerkers, welke vallen onder de doelgroep, bleef onder de landelijke doelstelling is behaald. Inmiddels is aanvullende actie ondernomen en voorzien dat de achterstand op de doelstelling in 2021 in de loop van 2022 wordt ingehaald. 

960102 - Door de schaarste op de markt qua goederen en diensten zijn diverse werkzaamheden onverhoopt uitgelopen in uitvoering en levering. De prestaties worden eerst in 2022 geleverd in plaats van het  boekjaar 2021.

Bij het klein onderhoud en vervanging gebouwen Abdijcomplex is sprake van een onderbesteding. Jaarlijks is een vast bedrag voor onderhoud beschikbaar. Op basis van de meerjarenraming onderhoud gebouwen fluctueren de daadwerkelijke uitgaven. De onderbesteding wordt toegevoegd aan de bestemmingsreserve onderhoud gebouwen.

960103 - Het budget voor Overhead ICT is niet volledig besteed. Er is sprake van een onderbesteding van ca. 4% op het totale ICT-budget. In verband met personele onderbezetting en onvoorziene werkzaamheden ten gevolge van cybersecurity-maatregelen, zijn de materiële budgetten niet volledig uitgeput. Dit heeft echter geen effect gehad op de overall dienstverlening vanuit ICT. In 2022 zullen de zaken opgepakt worden, die eind 2021 niet afgerond konden worden. 

960104 - Een aantal uitbestede aanbestedingen 2021 worden eerst in 2022 afgerond en afgerekend.  Om dit mogelijk te maken wordt een bedrag van € 29.100 overgeheveld naar het dienstjaar 2022.

980399: Aan de reserve Natuur is € 249.000 minder onttrokken en € 140.000 meer toegevoegd. Zie 030101

980599: Deze reserve is gemuteerd op basis van de werkelijke lasten en baten. Het verschil op deze reserve bestaat, naast het verschil tussen de geraamde en werkelijke onderhoudskosten voor de Sluiskiltunnel, uit ruim € 0,7 mln uit werkzaamheden, behorende tot de reserve groot onderhoud, die in 2021 niet meer hebben plaatsgevonden. Zie ook 050101.

980699: Meerjarige projectsubsidies boven de € 500.000 mogen niet (volledig) in het jaar van toekennen worden verantwoord. Via de reserve meerjarige subsidies worden de lasten verdeeld over de looptijd van de projecten.  Zie ook 060102. 

989099: Dit betreft voor € 2,3 miljoen de bestemmingsreserve KKS (zie ook 900102).  Verder betreft dit de verplichte activering van de directe uren bij de investeringskredieten. Dit is toegevoegd aan de bestemmingsreserve 'Dekkingsreserve kapitaallasten investeringskredieten'.

989699: Dit betreft de afschrijving op de verplichte activering van de directe uren bij een bedrijfspand.