Toelichting op het overzicht van baten en lasten in de jaarrekening

Hierna wordt een toelichting gegeven op het overzicht baten en lasten. Achtereenvolgens wordt ingegaan op:

• Een analyse van afwijkingen tussen de begroting na wijziging en de realisatie per programma.
• Een overzicht van de aanwending van onvoorzien;
• Een overzicht van de incidentele baten en lasten per programma, waarbij per programma ten minste de belangrijkste posten afzonderlijk worden gespecificeerd;
• Een overzicht van de structurele toevoegingen en onttrekkingen aan de reserves;
• Een analyse ten aanzien van de begrotingsrechtmatigheid;
• De informatie in het kader van de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT).

Het overzicht van baten en lasten in de jaarrekening wordt vastgesteld met inachtneming van hetgeen omtrent de financiële positie op de balansdatum is gebleken tussen het moment van opmaken van de jaarstukken en het tijdstip van vaststelling daarvan. Dit geldt voor zover deze aanvullende informatie onontbeerlijk is voor het bedoelde inzicht.

Leeswijzer
Alle bedragen in de tabellen van deze paragraaf zijn gedeeld door € 1.000.

In onze analyse van de begrotingsverschillen lichten we op doelstellingniveau de belangrijkste afwijkingen toe.

Voor een nadere specificatie van het gerealiseerde, nog te bestemmen resultaat van € 13,8 miljoen  wordt verwezen naar de analyse bij gerealiseerde baten en lasten per programma, dat hieronder is opgenomen. In het statenvoorstel ter vaststelling van de jaarrekening wordt aan u een voorstel voor bestemming van dit resultaat gedaan, dat tevens is opgenomen als inleiding bij het jaarverslag.

010101 Waterdunen
In 2022 zijn voor Waterdunen minder kosten gemaakt dan voorzien. Grootste factoren daarin zijn dat de proceskosten voor de grondoverdracht lager zijn uitgevallen dan vooraf geraamd en de werkzaamheden aan de oversteek van de Puijendijk naar 2023 zijn verschoven.

010102 Natuurpakket Westerschelde
Per saldo zijn lasten en baten (onttrekking aan vooruit ontvangen Rijksmiddelen) aan elkaar gelijk. In de Meerjarenkostenraming (MJKR) NPW 2022 was begroot om € 3,5 mln. uit te geven. Uiteindelijk is er over 2022 € 2,75 mln. uitgegeven. Dit komt onder meer doordat de realisatie van een project vanwege een gerechtelijke procedure nog niet mogelijk was. Ook is er minder uitgegeven op de regionale impuls Hulst dan voorzien en zijn in het kader van het landbouwflankerend beleid een aantal subsidies lager vastgesteld. Aan de andere kant zien we ook dat er vanwege de inflatie sprake is van kostenstijgingen.

010206 Stikstof
De order voor de aanschaf van sensors voor het meten van NOx kon eerst in januari 2023 worden verstrekt. Het incidentele budget wordt voor 2023 herbestemd uit het rekeningresultaat.

020102 Kwaliteitskust: recreatie en vrije tijd

• De Regiodeal Zeeland in Stroomversnelling (ZiS) betreft een meerjarig programma (t/m 2023). De onderbesteding wordt net als de cofinanciering in het komende jaar ingezet.
• Voor de Regiodeal Zeeuws Vlaanderen voert de Provincie Zeeland projectleiding op fiche 'Vernieuwing Landbouw'. Dit betreft een meerjarig project, waarvan de onderbesteding en cofinanciering in 2023 ingezet wordt.
• De opdracht voor begeleiding extra planvormingsvouchers door Impuls Zeeland loopt door in 2023. De afronding is mogelijk door herbestemming van het jaarrekeningresultaat.
• Er zijn in 2022 minder initiatieven voor bikesharingpilots door middel van subsidies gestimuleerd dan op voorhand ingeschat.
• De opdracht voor begeleiding extra planvormingsvouchers door Impuls Zeeland loopt door in 2023. De afronding is mogelijk door herbestemming van het jaarrekeningresultaat.
• De opdracht digitale vernieuwing gekoppeld aan de toeristische marketingstrategie is doorgeschoven naar 2023. De dekking van die opdracht kan plaatsvinden uit het in de begroting 2023 opgenomen structurele budget. Een deel ad € 20.000 wordt herbestemd uit het jaarrekeningresultaat als dekking voor de opdracht toeristische marketing aan Economische Impuls Zeeland die eerst in 2023 wordt afgerond..
• Van de Stichting Fan van Zeeland zijn bedragen ontvangen voor de uitvoering van een eerste tranche aan Zeeuws brede projecten, als ‘linking pin’ Routebureau Zeeland en het vervolgproces toeristische marketingstrategie. De externe opdracht aan Impuls wordt eerst in 2023 afgerond en is mogelijk door herbestemming van het jaarrekeningresultaat.
• Bij het Routebureau Zeeland is sprake van een onderbesteding omdat er minder personeelskosten zijn dan op voorhand was ingeschat. De bijdragen van gemeenten voor het Routebureau 2022 worden via herbestemming van het jaarrekeningresultaat in 2023 ingezet als dekking van de kosten van de 2e opdracht Toekomst Routebureau Zeeland. 

020103 Milieu: goed woon- en werkklimaat
Belangrijkste oorzaak is het saldo van de volgende posten van Milieutaken: 

• Lagere lasten voor BRIKS taken en ontgrondingsvergunningen en meer opbrengsten uit leges.
• lagere lasten voor materiele kostenbudget RUD omdat uiteindelijk minder inzet nodig was dan vooraf gepland.
• Lagere lasten voor de afrekening van de deelnemersbijdrage (uren) van de RUD over 2022, omdat er minder productieve uren op basis van PxQ zijn gemaakt in 2022 voor onze provincie, onder meer als gevolg van openstaande vacatures e.d. bij de RUD. De RUD Zeeland zal voorstellen om het uiteindelijke negatieve jaarrekeningresultaat over 2022 ten laste van haar eigen reserves te brengen.
• Het resterende incidentele werkbudget gebiedsvisie Veerse Meer wordt herbestemd uit het jaarrekeningsresultaat en in 2023 aangewend.

020104 Law Delta
Het resterend incidentele projectbudget voor proceskosten wordt overgeheveld naar 2023 en dan ingezet.

020201 Water en bodem met kwaliteit

• Middels herbestemming uit het jaarrekeningresultaat van het incidenteel budget voor pilots automatisering van het grondwatermeetnet kunnen die in 2023 worden afgerond. 
• Er is een eerste bestuurlijke aanzet gegeven om te komen tot een betere samenwerking met het waterschap.. In 2023 wordt dit verder uitgevoerd met daarbij de inzet van de onderbesteding 2022, die wordt herbestemd uit het jaarrekeningresultaat.

020202 Deltawateren

• In 2022 zijn er geen kosten gemaakt voor onderzoeken rond het Volkerak-Zoommeer.
• De activiteiten voor de visie Oosterschelde zijn via het Nationaal Park verlopen. De Provincie Zeeland heeft met personele inzet een bijdrage geleverd met de partners in de Schelderaad bijdragen aan Langetermijnperspectief Natuur Westerschelde. Het werkbudget is niet volledig aangewend.

020301 Ruimtelijke kwaliteit: wonen

• De Regiodeal Zeeland in Stroomversnelling (ZiS) betreft een meerjarig programma (t/m 2023). De onderbesteding wordt in het komende jaar ingezet.
• Het proces voor de omgevingsagenda is door het Rijk aangepast. Het traject is tijdelijk stopgezet en krijgt een vervolg in het programma NOVEX. In dit vervolg financiert Binnenlandse Zaken het proces, maar er is ook een eigen bijdrage nodig van de provincie. Het incidentele budget wordt daarvoor herbestemd uit het jaarrekeningresultaat.
• Voor de ondersteuning van proces en planvorming voor de Zeeuwse woonagenda is dit budget in de voorjaarsconferentie van 2021 aanzienlijk verhoogd. In 2022 is de voortgang daarin vertraagd door de grote inzet van provincie en gemeenten bij de totstandkoming van de woondeal met het rijk. De beoogde activiteiten voor het resterende budget worden in 2023 alsnog uitgevoerd.
• Met het incidentele budget afkomstig uit een rijksbijdrage van € 250.000 voor de ondersteuning en versnelling van flexwonen wordt de lopende actielijn flexwonen uit de Zeeuwse woonagenda ondersteund. Dat bestaat onder andere uit subsidie voor innovatieve pilots voor flexwonen en onderzoeks- en planvormingskosten. Middels herbestemming uit het rekeningresultaat wordt dit in 2023 doorgezet.

030101 Realisatie natuurnetwerk

• Niet alle grondtransacties in verband met de natuurontwikkeling konden in 2022 worden afgerond. Conform de voorschriften moeten in 2022 verleende projectsubsidies voor de natuurontwikkeling die in 2023 starten, in of vanaf 2023 verantwoord worden. Deze niet bestede middelen, ca € 2,1 mln. zijn toegevoegd aan de reserve Natuur (zie 980399).
• Het resultaat Grondbank, ca € 1,7 mln., is eveneens toegevoegd aan de reserve Natuur (zie 980399).

030102 Natuurbeheer en natuurbescherming
De onderbesteding op deze doelstelling betreffen verschillende vertragingen in de uitvoering (aanbesteding) en voorbereiding van complexe subsidie trajecten, maar anderzijds door het inwerken van veel nieuwe mensen. Conform de voorschriften kunnen de lasten niet, of niet volledig, ten laste van 2022 worden gebracht.

030103 Natuurherstel
De in 2022 extra geplande bestedingen, ten laste van incidentele middelen, konden door de grote inzet op het Programma Natuur niet volledig gerealiseerd worden. Deze incidentele middelen vallen nu in het rekeningsaldo, net als het resterend budget door het niet uitvoeren van bronmaatregelen gebiedsgerichte aanpak.

040101 Arbeidsmarkt
In de begroting 2022 was rekening gehouden met een subsidie voor een Zeeuwsbreed Expat Center. Deze subsidie is verleend, maar drukt conform de financiële regelgeving op 2023. Dit heeft een onderbesteding in 2022 tot gevolg.

040102 Concurrentiepositie food
De subsidieverleningen ten laste van deze doelstelling vielen over 2022 lager uit dan aanvankelijk ingeschat. Onder meer doordat een deel van de subsidieaanvragen doorverwezen kon worden naar de openstellingen van Zeeland in Stroomversnelling.

040103 Concurrentiepositie Zeeuwse ondernemers
De gereserveerde middelen voor projecten in het kader van de Digitale Agenda zijn in 2022 niet volledig benut. Deze projecten vinden doorgang in 2023. Daarnaast wordt een deel van de onderbesteding veroorzaakt doordat kosten t.b.v. de Economic Board vanuit andere budgetten gedekt zijn.

040104 Campus Zeeland
Een drietal kennis- en innovatienetwerken hebben geen aanvraag ingediend in het kader van de subsidieregeling K&I-netwerken, waardoor er sprake is van een onderbesteding in 2022.

040105 Innovatieinfrastructuur en - fondsen
De onderbesteding op deze doelstelling heeft meerdere oorzaken. Zo is er sprake geweest van ondertekening Zeeuwse projecten in de MIT-Zuid regeling 2022 en vielen beschikkingen van de regeling Zeeland in Stroomversnelling (aanjaaggelden) eind 2022 iets lager uit dan op voorhand ingeschat. Daarnaast is er sprake van lagere lasten voor de Uitvoeringskosten POP3 dan aanvankelijk voorzien. 

040106 Marketing en Imago
In 2022 is er vooral ingezet op het samen met de netwerkpartners realiseren van een duidelijke positionering (shaping the future delta) met merkwaarden van Zeeland. Vervolgens is een breed samengestelde Kopgroep aan de slag gegaan met organisatorische en governance vraagstukken. Vorenstaande heeft tot gevolg gehad dat er nog geen grote samenwerkingsprojecten met de netwerkkaartjes zijn uitgevoerd. Hierdoor was er sprake van een onderbesteding op deze doelstelling.

040108 Concurrentiepositie logistiek
Er was budget gereserveerd voor deelname aan het programma Clean Energy Hubs, maar een deel van deze kosten is gedekt uit budget uitvoeringsprogramma Energie op Klimaat.

050101 Doelmatig en doeltreffend beheer (water)wegen

Het overschot op doelmatig en doeltreffend beheer (water)wegen is tweeledig te verklaren. Enerzijds is er een overschot van € 782.000 op gladheidsbestrijding. Dit is ontstaan door een zachte winter in 2021-2022. Daarbij is in de begroting geen rekening gehouden met geraamde inkomsten voor het beschikbaar stellen van eigen infrastructuur van Provincie Zeeland in de samenwerkingsovereenkomst voor gladheidsbestrijding.

Het tweede deel van het overschot, ad € 725.000 ontstaat door werkzaamheden in het groot onderhoud aan de infrastructuur die zijn gestart in 2022 en die doorlopen in 2023. Dit geld zal binnen de reserve groot onderhoud blijven en dit wordt alsnog besteed in 2023.

Door het leveren en beschikbaar komen van meerdere leaseauto’s zijn in december 2022 nog diverse eigen dienstvoertuigen verkocht . De opbrengst ad € 110.000 valt in het jaarrekeningsaldo.

050102 Bereikbaarheid voor de mensen
Binnen deze doelstelling is de niet geraamde afwaardering van de boekwaarde van de Westerschelde Ferry BV verwerkt. Tegenover deze afwaardering staat een niet geraamde onttrekking aan de dekkingsreserve WSF (zie 980599).

050104 Goede bereikbaarheid voor bedrijven, bezoekers en bewoners en leefbaarheidsagenda
Het project ontwikkeling autonoom rijden (logistiek) heeft als gevolg van capaciteitsproblemen vertraging opgelopen.

050105 Wegeninvesteringen
Het budget voor de afwaardering van de N652 3e fase recreatieverdeelweg € 166.000 is in de 3e ronde budgetbewaking ten onrechte toegevoegd aan de budgettaire ruimte. De in 2022 extra beschikbaar gestelde middelen voor de uitwerking van de MiddenZeelandRoute ad € 100.000 zijn niet besteed en zijn nodig in 2023.

050107 Uitvoering slimme mobiliteit
De middelen voor de Stationshub Goes zijn in 2022 niet aangewend en via voorstel bestemming rekeningsaldo wordt voorgesteld deze middelen ad € 500.000 in 2025 te ramen. De aanbesteding deelmobiliteit is afgerond, maar later gestart. Hierdoor mogen conform de voorschriften niet alle lasten in 2022 verantwoord worden en zijn deze middelen ad € 300.000 nodig in 2023. Ook de lasten verdeling voor de aanbesteding nieuwe concessie dient conform de voorschriften anders verdeeld te worden dan vooraf was ingeschat, waardoor € 100.000 door dient te schuiven naar 2023.

060101 Toekomstbestendige culturele infrastructuur
De onderbesteding kent meerdere oorzaken. In 2022 was rekening gehouden met subsidieverleningen voor de 2e openstelling Samen in Zee. Een deel van deze lasten drukt echter op 2023. Daarnaast heeft de inzet voor het opmaken van een Cultuurmonitor met bijbehorende KPI’s wat vertraging opgelopen. Dit zal in 2023 verder opgepakt worden. 

060201 Toekomstbestendige culturele infrastructuur
De kosten voor de organisatie van de FFA vielen over 2022 lager uit dan verwacht. Daarnaast heeft de kwartiermakersfase voor een kenniscentrum slavernijverleden vertraging opgelopen, waardoor in 2022 een deel van het budget onbenut is gebleven. Hieraan wordt in 2023 een vervolg gegeven. 

060401 Leefbaarheid -brede welvaart, versterking zorginfrastructuur
Door verschillende oorzaken (zorgvuldige afstemming met het netwerk, aanpassingen op projectaanvragen op ons verzoek) vraagt de voorbereiding van een aantal activiteiten op het gebied van Leefbaarheid meer tijd dan verwacht en is onderbesteding ontstaan. In 2023 worden de projecten die in voorbereiding zijn voorgelegd voor besluitvorming en wordt de samenwerking met POP/Leader op het gebied van leefbaarheid verder versterkt met deze middelen.

070101 Interbestuurlijk toezicht
Het budget Initiatieven Provinciale Staten is niet aangewend door de Provinciale Staten. De onderbesteding bij de Statengriffie wordt voornamelijk veroorzaakt door het beperkt aanwenden van de extra middelen voor het meerjarig cultuur ontwikkelingsprogramma . Dit kwam door personeelsverloop. De vacatures zijn ingevuld en het ontwikkelingsprogramma wordt in 2023 opgepakt.

Het vaststellen van de contante waarden van de voorziening pensioen voormalige bestuursleden wordt in hoge mate bepaald door de marktrente. Die is momenteel laag. Voor het bepalen van de wettelijke tarieven voor waardeoverdrachten/berekenen contante waarden van pensioenaanspraken wordt de door De Nederlandsche Bank gepubliceerde rente genomen die geldt voor verplichtingen met een looptijd van 25 jaar voor toekomstige pensioenen en de rente bij een looptijd van 10 jaar voor reeds ingegane pensioenen. De rente voor toekomstige pensioenen met een looptijd van 25 jaar is vastgesteld op 2,472%. Dit was vorig jaar 0,528%. Door de hogere rekenrente is de toevoeging aan de voorziening lager dan begroot. 

In 2022 is niet het gehele onderzoeksbudget door de Rekenkamer aangewend. De niet bestede middelen van het onderzoeksbudget Rekenkamer worden voor 2023 herbestemd uit het rekeningresultaat.

070104 Signalerend bestuur
Door het IPO is meer BTW doorgeschoven dan verwacht, deze is voor ons compensabel.

070105 Weerbaar bestuur
De kosten voor ondersteuning op Bibob-dossiers door onder meer de RUD, DCMR en Landelijk Bureau Bibob vielen over 2022 lager uit dan aanvankelijk ingeschat. Er zijn minder vergunningen aangevraagd en het aantal behandelde complexe dossiers is lager dan verwacht. Daardoor is er sprake van een onderbesteding op deze doelstelling.

080101 Uitvoering klimaatadaptatie en voldoende zoet water
Klimaatadaptatie en zoetwater: Ten behoeve van de gezamenlijke uitvoering van de KasZ is door de Zeeuwse overheden een gezamenlijke Zeeuwse begroting opgesteld. Elke organiseert ligt middelen in. De provincie Zeeland beheert deze middelen. In 2022 is de KasZ vastgesteld en is de uitvoering gestart. Door deze opstartfase zijn nog niet alle middelen besteed.

080103 Energietransitie
Energietransitie: De uitvoering van de Nationale en Regionale agenda Laadinfrastructuur vindt plaats op basis van Rijksmiddelen. Deze worden besteed over een periode van een aantal jaar. Niet alle middelen zijn dit jaar benut en worden volgend jaar ingezet. Daarnaast worden de kosten voor het Loket Zon op Dak deels in 2022 gemaakt en deels in 2023. Hierdoor is in 2022 een bedrag onbenut gebleven.

900101 Opcenten motorrijtuigenbelasting
Het aantal belastbare auto's en gemiddelde gewicht per auto is sterker toegenomen dan waarmee in de begroting rekening is gehouden.

900102 Provinciefonds
Dit verschil wordt veroorzaakt door mutaties uit de decembercirculaire 2022 waaronder een compensatie voor gederfde inkomsten Westerscheldetunnel vanwege corona

900103 Dividend
Afgesproken is dat het vrij beschikbare dividend van Evides wordt toegevoegd aan de bestemmingsreserve Delta Kenniscentrum binnen programma 98. Deze inkomst stond geraamd binnen programma 90.

900106 Onvoorzien inclusief stelposten
Dit betreft hogere afrekeningen mbt inkomsten voor onder andere het Provinciefonds over 2021. Daarnaast zijn per saldo subsidies lager afgerekend die betrekking hadden op voorgaande jaren en een positieve afrekening van Thermphos.

960101 Personeel
De overbesteding wordt veroorzaakt door incidenteel hoger uitvallende salarislasten, als gevolg van het vullen van de voorziening voor spaarverlof welke op grond van nieuwe BBV-adviezen in 2022 (met terugwerkende kracht) is gevormd. De toevoeging aan deze voorziening zelf is hoger, maar er is binnen deze doelstelling op een aantal onderwerpen ook sprake van onderbesteding. Het betreft lager uitvallende kosten voor onder andere externe inhuur, het persoonlijk ontwikkelbudget, de Participatiewet en thuiswerkfaciliteiten. De onderbesteding op persoonlijk ontwikkelbudget ad € 108.000 en thuiswerkfaciliteiten ad € 70.000 betreffen meerjarige medewerkers-gebonden budgetten en moeten door overheveling beschikbaar blijven voor volgende jaren. In 2022 is ook weer actief ingezet op inclusief werkgeverschap en de landelijke doelstellingen die daarbij horen. Hoewel de kosten daarvoor lager uitvielen, zijn deze doelstellingen behaald. 

960102 Huisvesting en facilitaire zaken
Door panden te sluiten, energie te besparen en minder hoog gestegen prijzen is sprake van een onderbesteding op de kosten van gas en stroom.

Tijdens de verbouwing in gebouw A van de voormalige repro tot commissiekamer is er asbest aangetroffen. Om de sanering van het asbest mogelijk te maken is aan de bestaande voorziening achterstallig onderhoud een bedrag van € 40.456 toegevoegd.

960103 ICT
De totale lasten voor ICT vielen over 2022 hoger uit dan aanvankelijk ingeschat. Dit is toe te schrijven aan aanvullende werkzaamheden voor diverse bedrijfsvoeringsapplicaties (digitaal loket, financiën/inkoop en informatiesystemen), de uitloop van en herziene werkzaamheden voor het Statencomplex, en uitbreiding in het aantal verbindingen. Daarnaast speelt een algehele kostenstijging door inflatie. Dit samen zorgt voor een overbesteding van 3,4% op het totale ICT-budget.

980399 Bestemmingsreserves Pr.3
Aan de reserve Natuur is meer toegevoegd dan geraamd: zie hiervoor doelstelling 030101

980599 Bestemmingsreserves Pr.5
Aan de reserve WSF zijn de lasten van de afwaardering van de Westerschelde Ferry BV onttrokken.

980999 Bestemmingsreserves-algemene dekkingsmiddelen
Het vrij beschikbare dividend van Evides is toegevoegd aan de bestemmingsreserve Delta Kenniscentrum. Deze inkomst stond geraamd binnen programma 90. 

Verder heeft dit betrekking op de verplichte activering van directe uren bij de investeringskredieten en een verschil tussen begrote en werkelijke onderhoudskosten in de bestemmingsreserve WST+Sluiskiltunnel.