1-1 Grote projecten

Het project Waterdunen is een grote gebiedsontwikkeling van ruim 350 hectare ten westen van Breskens. Kustversterking gaat hier samen met verblijfsrecreatie en natuur- en landschapsontwikkeling van hoge kwaliteit. Zo draagt Waterdunen met de getijdennatuur bij aan het natuurherstel van de Westerschelde. Ook is het een aantrekkelijk gebied, zowel voor de echte natuurkenners en vogelaars als voor bewoners en verblijfsrecreanten. Tot slot geeft Waterdunen een grote sociaaleconomische impuls aan de regio. 
Vanaf 2013 werken we aan de daadwerkelijke aanleg. Het grootste gedeelte van de (grond)werkzaamheden heeft tot en met 2018 plaatsgevonden. In 2019 is de getijdenduiker voor het eerst geopend. Daardoor stroomt er nu water uit de Westerschelde in en uit het gebied. Vanaf 2021 konden de eerste bezoekers wandelen in het natuurgebied. Ook is toen de grond voor het recreatiepark in Waterdunen overgedragen aan Molecaten. 
In 2022 hebben we de natuurgronden over gedragen aan stichting het Zeeuwse Landschap, is de realisatiefase afgerond. In 2023 en 2024 worden herstel-, aanpassings- en monitoringswerkzaamheden in Waterdunen uitgevoerd. Dit noemen we de nazorgfase. Na de nazorgfase is het project klaar. 

In 2022 is per drie maanden bijgehouden welke risico’s er zijn. De risicoanalyses leiden tot een verbetering van de beheersmaatregelen. Ze zijn de basis voor het bedrag dat nodig is voor de post onvoorzien in de Meerjarige budgetraming Waterdunen. De risicoanalyse geeft ook informatie voor de planning. Hierdoor wordt helder wat het effect zal zijn van risico’s op de planning. De belangrijkste risico’s voor de nazorgfase van het project Waterdunen staan in de budgetraming.

In de afgelopen jaren hebben Gedeputeerde Staten (hierna: GS) en Provinciale Staten (hierna: PS) de volgende besluiten genomen rondom project Waterdunen:

• In 2009 hebben GS het inrichtingsplan van project Waterdunen vastgesteld. Hierin staat hoe het gebied er ongeveer uit zal zien. Ook beschrijft het de verwachte meerwaarde voor natuur, recreatie en de regio.
• Op 1 oktober 2010 hebben PS het inpassingsplan vastgesteld. In het inpassingsplan vormt het inrichtingsplan de basis.
• Op 13 december 2013 hebben PS het inpassingsplan aangepast aan de nieuwste inzichten.
•  Op 4 november 2016 hebben PS besloten om de Grondexploitatie 2017 (hierna: GREX) opnieuw op te stellen. In een GREX berekenen we wat de grondkosten en grondopbrengsten zijn voor het projectgebied. In de nieuwe GREX zijn alleen de kosten voor uitvoering opgenomen. De kosten voor beheer staan vanaf nu op de provinciale begroting.
• Op 17 december 2021 hebben PS besloten dat de GREX sluit na de overdracht van de grond aan Molecaten. Vanaf dan vervangen we de GREX voor de meerjarige projectraming Waterdunen.
• Ook hebben PS op 17 december 2021 besloten om in 2022 de realisatiefase af te ronden. Dit gebeurt na de overdracht van de natuurgronden aan stichting Het Zeeuwse Landschap. Daarna start de nazorgfase. 

Met het programma Natuurpakket Westerschelde richten we ons op het realiseren van 600 hectare (ha) estuariene natuur (getijdennatuur). Dit is een afspraak tussen Rijksoverheid en de Provincie Zeeland uit 2005. Het doel is natuurherstel van de Westerschelde. Tegelijkertijd werken we ook aan de volgende zaken:

• Landbouwflankerend beleid (maatregelen gericht op versterking van de agrarische sector).
• De ontwikkeling van het Grenspark Groot Saeftinghe en een grensoverschrijdend samenwerkingsverband in de Zwinstreek.
• De regionale impulsen voor de gemeenten Hulst en Sluis.

De volgende projecten hebben we inmiddels afgerond:

• Perkpolder
• Zwin
• Baalhoek
• Knuitershoek
• Bath
• Ossenisse
• Waterdunen

In uitvoering zijn de projecten:

• Hedwige
• Zimmerman

We blijven steeds in de gaten houden of we ook in andere projecten kansen zien voor het realiseren of verbeteren van buitendijkse natuur.

Voor de ontwikkeling van natuur zal het meerdere jaren duren om definitief vast te stellen of alle beoogde estuariene natuur is gerealiseerd. We meten dit door diverse onderzoeken.

• Wanneer de afgesproken 600 ha estuariene natuur niet wordt bereikt. Dit is een risico op politiek/bestuurlijk gebied voor het ministerie van Landbouw Natuur en Voedselkwaliteit en de Provincie.
• Er zijn juridische risico’s die de realisatie van projecten in gevaar kunnen brengen. Deze risico’s wisselen van het niet verkrijgen van verlengingen van vergunningen, het niet voldoen aan vergunningsvoorwaarden enzovoort.
• Er zijn risico’s op meningsverschillen tussen betrokkenen, waardoor de realisatie van het programma in gevaar komt.

• Besluit 7 oktober 2005 Voorstel Provinciale Staten (hierna: PS) invulling Schelde Estuarium.
• Besluit 30 januari 2006 Convenant Rijk en Provincie Natuurpakket Westerschelde.
• Brief van 8 november 2016 over de voortgang van het Natuurpakket Westerschelde aan PS.
• Brief van 7 september 2017 Nota herijking Natuurpakket Westerschelde aan PS.

Beschrijving project
De provinciale weg Zanddijk- Molendijk (N673) naar Yerseke kent in de huidige vorm ernstige knelpunten op het gebied van verkeersveiligheid, bereikbaarheid en onderhoud. De N673 is gecategoriseerd als gebiedsontsluitingsweg (1 rijstrook per rijrichting, 80km/u). En van groot belang voor de ontsluiting van Yerseke en de (groeiende) bedrijvigheid daar.

Ernst van de situatie
Op de Zanddijk-Molendijk tussen de rijksweg A58 en de rotonde in Yerseke hebben vanaf 2008 in totaal 72 ongevallen plaats gevonden, waarvan 1 met dodelijke afloop en 12 met letsel. De N673 is op dit moment niet ingericht volgens de Basiskenmerken Wegontwerp van het CROW voor een gebiedsontsluitingsweg. De weg en bermen zijn te smal, bochten zijn te krap en op delen is sprake van een te steil talud. In verband met de (on)veiligheid is in september 2019 een maximumsnelheid van 60 km/h ingevoerd.

Verkeersdrukte en staat van het onderhoud
De N673 is ook een drukke weg. Over de weg passeren per dag 9.580 (Zanddijk) motorvoertuigen (op basis van de verkeersstromenkaart 2018). Circa 15% daarvan zijn vrachtwagens. Volgens de verkeersprognose zal het verkeer tot 2030 groeien tot ca. 12.000 motorvoertuigen per etmaal. Dit komt vooral voort uit een verdere uitbreiding van de bedrijventerreinen. Verder is de N673 niet overal meer in beste doen. Op meerdere plekken is sprake van scheuren in het wegdek en de fundering. Dit leidt tot hoge onderhoudskosten.

Verbetering van de Zanddijk-Molendijk is van groot belang
De genoemde knelpunten zijn van dien aard, dat de N673 door Gedeputeerde Staten (hierna: GS) in 2017 in de top 3 is geplaatst van Zeeuwse wegen die met voorrang moeten worden opgeknapt, om veiligheid, bereikbaarheid en onderhoudssituatie structureel te verbeteren.

Provinciale Staten (hierna: PS) hebben ingestemd met de afronding van de definitie- en ontwerpfase van het project N673 Zanddijk-Molendijk. Ook hebben PS ingestemd met de start van de voorbereidingsfase. Dit gebeurde door het eindefasedocument definitie- en ontwerpfase N673 Zanddijk-Molendijk goed te keuren. In dit document zijn de scope, looptijd en beheersaspecten opgenomen. Daarmee is het project overgegaan naar de volgende fase: de voorbereidingsfase.

Gedurende 2022 zijn elk kwartaal de risico’s geactualiseerd 

Op basis van de meest recente actualisatie zijn de grootste risico’s:

• De bodemgesteldheid is anders dan verwacht. 
  Beheersmaatregelen: Geohydrologisch onderzoek is uitgevoerd. Aanvullend bodemonderzoek wordt tijdens de voorbereidingsfase uitgevoerd. Op basis van bodemonderzoeken een beheersplan opstellen
• Bezwaren op bestemmingsplan/omgevingsplan en vergunningen.
  Beheersmaatregelen: Omgeving is zoveel mogelijk betrokken bij de totstandkoming van het ontwerp. Onder andere door de dialoog aan te gaan;
• BV moet langer in stand gehouden worden dan verwacht.
  Beheersmaatregelen: Flexibele inzet van provinciale medewerkers en projectdirecteur. En contractueel regelen dat de voorgenomen project-BV (tijdelijk) kan afschalen.
• Bij de aanbesteding komen hogere inschrijvingen binnen dan geraamd bij de kredietaanvraag.
  Beheersmaatregelen: Plafondbedrag opnemen bij aanbesteding. Raming periodiek updaten op basis van actuele prijssituatie. In raming rekening houden met indexeringen van bouwkosten.
• De raming is onjuist of er worden kostenposten buiten beschouwing gelaten.
  Beheersmaatregelen: Raming controleren en na elke fase actualiseren. Aannames meenemen in raming. 
• Er ontstaat onacceptabele overlast (omrijden, geluid, stof etc.) en schade tijdens de uitvoering van het werk en er worden rechtmatige schadeclaims ingediend.
  Beheersmaatregelen: Goed contact met omgeving nastreven en vertrouwensrelatie opbouwen. Samenwerking met de aannemer stimuleren en borgen in het contract
• Gronden en opstallen zijn niet tijdig verworven. 
  Beheersmaatregelen: Pas aanbesteden als grondverwerving beheersbaar is. Extra capaciteit binnen provincie beschikbaar stellen
• De benodigde materialen zijn niet tijdig tegen marktconforme prijzen beschikbaar.
  Beheersmaatregelen: Indien materialen niet leverbaar zijn zal er naar een alternatief gezocht moeten worden. Bestelling bouwmaterialen vervroegen. Markt verkennen op levertijden.
• Kabels en leidingen zijn niet tijdig verlegd.
  Beheersmaatregelen: Tijdig verzoek tot aanpassing doen en projectovereenstemming vaststellen. Tijdig overleg voeren met leidingbeheerders.
• Conflicten met de aannemer over onder andere de voorwaarden in het contract, meerwerk en kwaliteit van opgeleverde producten.
  Beheersmaatregelen: Deskundig contractmanagement. Goed juridisch contract opstellen en kwaliteitseisen goed omschrijven.

Op basis van het risicodossier behorende bij de kredietaanvraag is in de projectraming rekening gehouden met een post onvoorzien en risico’s. 

GS

• Principe definitief plan voor uitvoering van een eerste fase volgens tracé 3c is door GS op 27 september 2017 vastgesteld.
• In 2018 hebben GS besloten fase 1 vooralsnog niet uit te voeren en eerst een verdiepende studie uit te voeren naar de mogelijkheden van een totaaloplossing.
• De eindrapportage van deze verdiepingsstudie is door GS op 21 mei 2019 vastgesteld.
• In september 2019 hebben GS besloten om nog geen voorkeur alternatief vast te stellen maar eerst in overleg te gaan met het ministerie van IenW over cofinanciering door het Rijk.
• Op 3 december 2019 hebben GS besloten dat alternatief Bruin het voorgenomen voorkeursalternatief is en te starten met een informele inspraakprocedure.
• Op 9 juni 2020 hebben GS besloten om aan PS een Startnotitie voor het tracé Roze-Zwart aan te bieden.
• Op 9 november 2021 hebben GS aan PS per brief een update gegeven over de voortgang van het project. Hierin is onder andere aangegeven dat er is gekozen om toch voor 1 bestemmingsplanprocedure te gaan en dat partners in gesprek zijn om te zorgen dat de verkeersintensiteit op de Molendijk op een gewenst niveau komt. E.e.a. is tijdens een informatiebijeenkomst voor PS op 19 november 2021 nader toegelicht.
• Op 14 juni 2022, hebben GS het projectplan vastgesteld en aangeboden aan de Staten.
• Op 8 november 2022 hebben GS het Definitieve Ontwerp, inclusief Kredietaanvraag aangeboden aan PS.

PS

• Beschikbaarstelling voorbereidingskrediet van € 1,1 mln. (PS 10-11-17 € 800.000 en PS 8-6-18 aanvulling met € 300.000).
• PS hebben op 3 juli 2020 een extra Commissie Economie gehouden, om met belanghebbenden in gesprek te gaan.
• Op 6 november 2020 hebben PS de startnotitie Zanddijk vastgesteld.
• Op 5 februari 2021 hebben Provinciale Staten een voorbereidingskrediet van €8 miljoen beschikbaar gesteld voor de aankoop van grond & panden.
• Op 22 juli 2022 hebben PS besloten om over te gaan naar de volgende fase. Tevens zijn 3 moties aangenomen.
• Op 16 december 2022 hebben PS ingestemd met de afronding van de definitie- en ontwerpfase van het project N673 Zanddijk-Molendijk en de start van de voorbereidingsfase middels goedkeuring van het eindefasedocument definitie- en ontwerpfase N673 Zanddijk-Molendijk inclusief de daarin opgenomen scope, looptijd en beheersaspecten is het project overgegaan naar de volgende fase. Dat is de voorbereidings- en uitvoeringsfase. Ook is het krediet toen vastgesteld. Ten opzichte het reeds toegekende krediet is het krediet opgehoogd met € 58,9 miljoen. 

• In 2022 is gewerkt aan het Projectplan en het Definitieve Ontwerp. Het Projectplan is op 22 juli in PS geweest en op 16 december hebben PS het Definitieve Ontwerp vastgesteld en is de definitie- en ontwerpfase van het project afgerond.
• Op het oorspronkelijk ontwerp zijn een aantal optimalisatie voorstellen gedaan, waarmee de impact van de werkzaamheden op de omgeving beperkt kan worden.
• Om tot dit laatste te kunnen komen is er na 22 juli een consultatietraject met de omgeving opgestart.
• Met de gemeente Reimerswaal, het waterschap Scheldestromen is een Samenwerkingsovereenkomst afgesloten. Daarnaast is met Rijkswaterstaat een overeenkomst uitgewerkt met betrekking tot de bijdrage voor de aanpassingen bij rotonde Nishoek.
• Daarnaast zijn er 2 woningen met gronden en opstallen aangekocht in voorbereiding op de volgende fasen.
• Met ProRail is overleg geweest over een mogelijke bijdrage vanuit het LVO traject. Hier is tot op heden vanuit het ministerie geen besluit op genomen. De inhoudelijke overleggen met ProRail ten aanzien van de inpassing van het tracé en de kruising met het spoor verlopen positief.

De Provinciale weg N290 is een gebiedsontsluitingsweg in Oost Zeeuws-Vlaanderen. Deze weg sluit aan op de N61 en N62 ten zuiden van Terneuzen en leidt via Zaamslag en Hulst naar de Nederlands-Belgische grens bij Kapellebrug. Het project is een deel van de N290 door Kapellebrug en heet de Gentsevaart. De Gentsevaart gaat door de bebouwde kom en noemen we daarom ook wel de Traverse Kapellebrug. De Traverse Kapellebrug zit bouwkundig aan het einde van de levensduur en wordt daarom volledig opnieuw ingericht. Er komt zodoende een nieuwe weg op de bestaande locatie. Deze omstandigheid biedt de mogelijkheid om de weg binnen de kom van Kapellebrug opnieuw in te richten.

De Gentsevaart is een drukke weg door Kapellebrug met veel woningen en bedrijven langs beide kanten. Door de verkeersdrukte en het vrachtverkeer ondervinden omwonenden hinder en zijn er onveilige situaties voor met name fietsers en voetgangers. Met een nieuw ontwerp van de weg wordt ingezet op verbetering van de verkeersveiligheid en het beperken van de hinder zonder dat dit ten koste gaat van de doorstroming. Met deze verbeteringen zorgen we ook voor een positieve bijdrage aan de leefbaarheid in Kapellebrug.

De kern van het project bestaat uit de volgende onderdelen:

• Aanleg fiets- en voetpaden aan beide zijden van de weg.
• Aanleg van een nieuwe rotonde bij de aansluiting Molenstraat.
• Aanleg verkeerseilanden voor veiligere fiets- en voetgangersoversteekplaatsen.
• Aanleg overige snelheid beperkende elementen.
• Optimaliseren van aansluitingen met andere straten (Roskamstraat en Brouwerijstraat).
• Vernieuwing van het gemeentelijk riool.

Risicobeheersing vindt plaats aan de hand van regelmatig uitgevoerde risicoanalyses. De risico’s worden minimaal iedere drie maanden actueel gehouden. Hierbij behoren ook de beheersmaatregelen. We bekijken de risico’s tijdens een bijeenkomst met het projectteam en, als het nodig is, met aanvullende deskundigheid. Per beheersmaatregel wordt iemand aangewezen. De voortgang/effecten van de beheersmaatregelen worden via de actielijst van het projectteam in de gaten gehouden. We richten ons daarbij vooral op het beheersen van de risico's met de grootste (financiële) gevolgen. Daarnaast houden we nadrukkelijk rekening met mogelijke juridische risico’s. Een project is steeds in beweging en hoe verder het project loopt, kunnen de onzekerheden afnemen. Daarnaast kunnen er nog steeds risico’s optreden met gevolg voor de planning en fasering.

Op basis van de meest recente actualisatie zijn de grootste risico’s:

• Een onvoorziene vertraging in het verlenen van de omgevingsvergunning bijvoorbeeld door bezwaar en beroep. Maar ook knelpunten die verband houden met stikstof, met als gevolg dat het project uitloopt en er extra (proces)kosten ontstaan.
• Buitengewone stijging van de marktprijzen waardoor de voorbereiding en uitvoering van de reconstructie duurder worden dan voorzien in de meest recente raming.
• Het moeten treffen van extra maatregelen voor het realiseren van de omleidingsroutes.
• Het moeizaam verlopen van de grondverwerving wat kan leiden tot vertraging en extra (proces)kosten. 

Provinciale Staten (Hierna: PS) hebben in mei 2020 een krediet van € 5,6 miljoen ter beschikking gesteld en besloten dat de Traverse Kapellebrug een groot project is.
Door PS is op 23 juli 2021 de startnotitie ‘Reconstructie Traverse Kapellebrug N290’ vastgesteld en is ingestemd met het gelijktijdig doorlopen van zowel de definitiefase als de ontwerpfase.
Op 11 maart 2022 heeft Gedeputeerde Staten (via de commissie Economie) Provinciale Staten geïnformeerd dat, op basis van onderzoek naar de mogelijkheden voor de aanleg van een fietstunnel, deze tunnel niet zal worden opgenomen in het definitief ontwerp.

Op 20 mei 2022 hebben PS het ‘Definitief ontwerp N290 Traverse Kapellebrug’ goedgekeurd. Tevens is ingestemd met de afronding van de definitie- en ontwerpfase van het project en de start van de voorbereidingsfase. Dit door goedkeuring van het eindefasedocument “Definitie- en ontwerpfase N290 Traverse Kapellebrug”. Dit is inclusief de daarin opgenomen scope, looptijd en beheeraspecten uit het Projectplan N290 Traverse Kapellebrug.

In de najaarsnota 2022 hebben PS ingestemd om in de programmering van de investeringsagenda een verhoging van het investeringskrediet met € 1,45 miljoen mee te nemen. Dit als gevolg van de prijsstijgingen in de markt. 

In 2022 zijn de volgende acties uitgevoerd of in gang gezet:

• Samen met de gemeente Hulst hebben we op 3 januari 2022 een digitale informatieavond georganiseerd. We hebben de bewoners en bedrijven in Kapellebrug geïnformeerd over het verkeerskundig ontwerp.
• We hebben gesprekken gevoerd met diverse betrokken partijen onder andere met netbeheerders, gemeente en het waterschap. Dit om voorbereidende werkzaamheden op elkaar af te kunnen stemmen.
• In 2022 hebben we het definitief ontwerp en het projectplan afgerond. Dit definitief ontwerp bepaalt in belangrijke mate de scope van het project voor de volgende projectfasen. De scope is beschreven in het projectplan. Er is ook een nieuwe planning voor het project opgesteld en opgenomen in het projectplan.
• We hebben een bodemonderzoek, een asfalt- en funderingsonderzoek en een archeologisch vooronderzoek laten uitvoeren langs het traject. De resultaten van de onderzoeken leveren geen knelpunten op waarvoor extra mitigerende maatregelen genomen moeten worden in de realisatiefase.
• Er is een natuurtoets in uitvoering. Uit de resultaten moet blijken of er aanvullende maatregelen getroffen moeten worden in het kader van de vergunningverlening.
• Er is een actualisatie van de kostenraming uitgevoerd. Daaruit komt naar voren dat de kosten van het project zijn gestegen als gevolg van forse prijsstijgingen. Naar aanleiding hiervan is in de najaarsnota 2022 een voorstel gedaan voor een reservering in de investeringsagenda om het investeringskrediet te kunnen verhogen.
• De werkzaamheden zijn gestart met betrekking tot het verwerven van benodigde gronden.
• We hebben samen met de gemeente Hulst in 2022 gesprekken gevoerd met alle bedrijven die zijn gevestigd aan de Gentsevaart ter voorbereiding op het bepalen van de mogelijke omleidingsroutes. Uit deze gesprekken bleek dat de bereikbaarheid voor de bedrijven voor publiek en bevoorrading aan de Gentsevaart van groot belang is. Naar aanleiding van deze gesprekken willen wij de Gentsevaart verkeersluw maken. Met andere woorden: we willen het doorgaand vrachtverkeer door de Gentsevaart , niet zijnde bestemmingsverkeer, omleiden. Tegelijkertijd willen we wel zorgen dat de Gentsevaart tijdens de werkzaamheden bereikbaar is voor bestemmingsverkeer. Dit zou kunnen door tijdens de werkzaamheden telkens één rijstrook open te houden (halve wegafzetting). Vervolgens hebben wij op 18 januari 2023 een inloopavond georganiseerd om de bedrijven te informeren over de geplande werkzaamheden, de hinder van deze werkzaamheden en over de mogelijke omleidingsroutes. Het betreft dan de bedrijven, die in de omgeving van de Gentsevaart liggen en voor hun bedrijfsvoering afhankelijk zijn van de Gentsevaart.
• We hebben 2 nieuwsbrieven uitgebracht en de meest actuele informatie geplaatst op onze website www.zeeland.nl/kapellebrug.