1. Onze wettelijke taken
a. Op basis van goed openbaar bestuur
Wij hebben ook in 2022 aandacht besteed aan een goed openbaar bestuur. Dit vinden we belangrijk voor het goed werken van onze democratische rechtsstaat. en dit zien wij als een belangrijke bijdrage aan de kwaliteit van de samenleving en aan welvaart. Na een periode van beperkende maatregelen in verband met het Coronavirus, was het in 2022 weer mogelijk om grotendeels op normale wijze uitvoering te geven aan onze werkzaamheden.
b. Als financieel en generiek toezichthouder
In 2022 stond maar één gemeente onder preventief begrotingstoezicht. Net als in 2021 konden de gemeenten de financiële gevolgen van de coronacrisis opvangen door extra vergoeding vanuit het Rijk. Ook is in 2022 eenmaligextra budget via het gemeentefonds beschikbaar gesteld voor de jeugdzorg. De herverdeling van het gemeentefonds pakt voor het merendeel van de Zeeuwse gemeenten goed uit. Er blijven zorgen over de ontwikkeling van de financiële positie i.v.m. de inflatie, energieprijzen en het uitblijven van een structurele oplossing voor de bekostiging van het sociaal domein. Dit alles zal ook gevolgen hebben voor de intensiteit van de toezichthoudende taak. In het kader van de modernisering van het toezicht (Agenda Toekomst Toezicht) willen we in Zeeland samen met de gemeenten onderzoeken hoe we meer toegevoegde waarde kunnen geven aan het toezicht, zowel verticaal vanuit de provincie, als horizontaal via de controlerende rol van de gemeenteraad. In de toezichthoudende rol zoeken we naar een balans tussen toezicht houden en adviseren en tussen leren en corrigeren. Om dit zo goed mogelijk te doen zullen we in gesprek blijven met de gemeenten en het waterschap. Met het beleidskader Interbestuurlijk Toezicht stellen we jaarlijks een uitvoeringsagenda vast waarin we vast leggen hoe we het toezicht het komend jaar gaan uitvoeren.
2. Samenwerkende overheid
a. In de regio en met het Rijk
De overheden staan voor moeilijke opgaven. Om hoofd te bieden aan de gezamenlijke opgaven werken de 15 Zeeuwse overheden samen via het Overleg Zeeuwse Overheden (OZO). Deze samenwerking draagt o.a. bij aan het versterken van de bestuurskracht en de profilering naar Den Haag en Brussel (permanente lobby). In 2022 hebben we verbeteringen op het gebied van strategiebepaling, sturing, lobby en de betrokkenheid van de volksvertegenwoordigers doorgevoerd. De basis hiervoor was de evaluatie die we in 2021 hebben gemaakt en de voorstellen die hieruit voortvloeiden Om de regionale samenwerking en ingezette ontwikkelingen voort te zetten, hebben de Zeeuwse overheden in 2022 het afspraken voor samenwerking ondertekend.
Er komen grote transities op ons af op het gebied van stikstof, natuur/biodiversiteit, landbouw, klimaat, energie, wonen en bereikbaarheid. Het is onze missie om samen met het Rijk, en alle partners in de regio onze ruimtelijke en sociale uitdagingen op een actieve, verbindende en slimme wijze aan te pakken. Die ook in de toekomst nog werkt. Dit doen we samen met de regio, met het OZO als belangrijke partner waarin alle Zeeuwse overheden zijn vertegenwoordigd.
De eerste stappen hiervoor zijn in 2022 gezet. Zo is er een samenwerkingsagenda opgesteld en besloten de Zeeuwse Overheden de samenwerking in het OZO structureel voort te zetten. In de samenwerkingsagenda staan de gezamenlijke opgaven benoemd. In 2023 worden uitgewerkt hoe hier concreet uitvoering aan gegeven wordt. Hoewel in de samenwerking belangrijke stappen zijn gezet, hebben we ook nog zorgen. De aandacht voor de regionale vraagstukken en een gemeenschappelijke agenda is toegenomen, maar de zorg over de uitvoeringskracht blijft bestaan. De inzet op samenwerking zien we daarom niet als vrijblijvend, maar als noodzakelijk om aan de gezamenlijke opgaven voor Zeeland invulling te kunnen geven.
b. In de grensgebieden
Zeeland heeft niet alleen een ‘interne’ samenwerkingsnoodzaak. Door zijn ligging liggen er voor Zeeland belangrijke (economische) kansen in de samenwerking met Vlaanderen, Noord-Brabant en Zuid-Holland. Verder zijn het Rijk en Europa belangrijke partners om opgaven te kunnen realiseren. In 2022 is samen met de Rijksoverheid, de Vlaamse overheden en andere betrokkenen verder gewerkt aan een effectieve grensgovernance. Minister-President van Vlaanderen, dhr. Jambon en de Nederlandse Minister van Binnenlandse Zaken, mw. Bruins-Slot hebben het eindadvies van de bestuurlijke werkgroep Berx Donner over (juridische) grensknelpunten vastgesteld. In 2023 wordt gestart met de uitwerking van dit advies.
c. Door middel van relatiebeheer
Om in te kunnen spelen op de versterking van de zichtbaarheid en positie van Zeeland als bestuurlijke organisatie, zetten wij ons team Evenementen actief in. Mede door ervaringen in 2020 en 2021 opgedaan door de Corona-pandemie, hebben we nieuwe vormen van organisatie- en relatiebeheer ontdekt en ontwikkeld. De evenementen hebben in 2022 grotendeels weer in hun oorspronkelijke vorm kunnen plaatsvinden. Succesvolle edities van de Zeeuwse Oesterontmoeting, Nieuwjaarsbijeenkomst (januari 2023) en Haagse lobbyacties zijn georganiseerd met als doel ons netwerk te onderhouden, Zeeland verder op de kaart te zetten en het gesprek aan te gaan over de voor Zeeland belangrijke onderwerpen en thema’s. Hierop aanvullend hebben we door de Open Dag en verschillende inhoudelijke bijeenkomsten en -sessies Provincie Zeeland en Zeeuwse vraagstukken verder zichtbaar gemaakt. In het bijzonder vragen we ook aandacht voor een mooie editie van de FFA (Four Freedoms Award) die Zeeland weer van zijn beste kant heeft laten zien. In aanvulling op de reguliere processen hebben we voor de organisatie van deze evenementen gebruik gemaakt van de in Corona-tijd ontwikkelde vormen, die ook nu nog van toegevoegde waarde zijn.
d. Door te leren met en van andere provincies
In andere provincies spelen vaak dezelfde vraagstukken. Daarom werken we samen in IPO-verband, o.a. via diverse bestuurlijke adviescommissies. Naast het versterken van de positie van provincies is het IPO (Interprovinciaal Overleg) ook van groot belang voor samen uitvoeren van ambities. Via de nieuwe BAC (Bestuurlijke adviescommissie) Kwaliteit Openbaar Bestuur spreken we met BZK over voldoende bestuurskracht in de regio’s en het wegenemen van kwetsbaarheden. Verder denken we samen met Fryslân en BZK na over het opzetten van een regionale proeftuin. In 2023 werken we dit verder uit.
3. Weerbare overheid
In 2022 is verder uitvoering gegeven aan de uitrol van het beleidsplan “Aanpak Ondermijning Provincie Zeeland” en de implementatie van het Bibob-beleid volgens de vier programmalijnen uit de visie; 1. weerbare organisatie, 2. weerbare overheid, 3. weerbare samenleving en 4. data, inzicht en onderzoek. Concreet hebben we hiervoor onder andere de volgende ondernomen: het uitvoeren van een Bibob APK, succesvol afronden van het programma weerbare Zeehavens, het ondertekenen van de Zeeuwse norm weerbare overheid door alle Zeeuwse overheden en we hebben een ‘week van de weerbare overheid’ georganiseerd voor de Provincie, andere Zeeuwse overheden belangrijke partners. De Provincie Zeeland heeft gezorgd voor de inzet van de ‘Bijtende bende bus’ in heel Zeeland. Deze interactieve bus is in 2022 in alle Zeeuwse gemeenten geweest. Het doel van deze bus was het vergroten van de bewustwording bij de Zeeuwse inwoners over drugslabs en -dumpingen.