Uitgaven

11,55%
€ 41.189
x €1.000
11,55% Complete

Inkomsten

4,25%
€ 15.743
x €1.000
4,25% Complete

Saldo

184,49%
€ -25.446
x €1.000

3 Programma Balans in landelijk gebied

Uitgaven

11,55%
€ 41.189
x €1.000
11,55% Complete

Inkomsten

4,25%
€ 15.743
x €1.000
4,25% Complete

Saldo

184,49%
€ -25.446
x €1.000

Inleiding en ontwikkelingen

Terug naar navigatie - Inleiding en ontwikkelingen

Met de insteek van een Nationaal Programma Landelijk Gebied heeft het Rijk gekozen voor een integrale aanpak voor het landelijk gebied. De inzet is om alle opgaven in het landelijk gebied samen te brengen. Landelijk worden de doelen vastgesteld. Het is aan de provincies hier gebiedsgericht een goede vertaling aan te geven. Helder is dat investeren in de kwaliteit van de natuur prioriteit heeft. De stikstofproblematiek maakt dat elke dag en steeds indringender duidelijk. De aanpak van deze opgaven kan niet zonder een helder perspectief voor de Zeeuwse landbouw. De inzet van ons college is ook het afgelopen jaar geweest deze opgaven en dit perspectief in samenhang te ontwikkelen. En beiden zullen grote investeringen vragen. Het een kan niet zonder het ander. Het uitvoeringsprogramma landelijk gebied waarin een volhoudbare landbouw en herstel van de biodiversiteit centraal staan is een goede basis om dit jaar en ook de komende jaren hiermee aan de slag te gaan. Het in voorbereiding zijnde gebiedsprogramma gaat hier in 2023 richting aan geven.

Ondertussen is verder gewerkt aan de doelstellingen en acties uit de begroting. Want in alle gevallen gaan de basistaken voor natuur en de lopende afspraken Natuurpact onverminderd door. Het natuurbeheer is onder andere op basis van het Programma Natuur hersteld; het vergoedingspercentage is nu weer 84%. 
Ook is de samenwerking met de faunabeheereenheid (FBE) geëvalueerd. Deze evaluatie is de aanleiding geweest voor een voorstel aan uw Staten om de organisatie en het bestuur van de FBE te versterken.

We hebben samen met onze partners dit jaar hard gewerkt aan het natuurherstel, onder andere ter uitvoering van het Programma Natuur. Een aansprekend project was de versterking van de Hooge Plaat in de Westerschelde. Ook is de aanvraag voor de Unesco-status Geopark voor de Schelde-delta definitief gedaan in 2022.

Het Nationaal Strategisch Plan voor de Nederlandse invulling van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid is dit jaar door Europa goedgekeurd en gaat nu door naar de uitvoering. De structuur van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) is met verandering van de conditionaliteiten en de invoering van de ecoregelingen dusdanig gewijzigd dat de effecten nog zeer onzeker zijn. Wij zullen dit nauwlettend blijven volgen. Wij zetten ons ervoor in dat zoveel mogelijk ondernemers mee kunnen doen en stappen kunnen zetten. Tegelijkertijd loopt de uitvoering van het "oude" GLB nog door. In 2022 hebben we onder andere openstellingen gehad voor technische maatregelen in landbouw waar veel belangstelling voor was. 

De inzet voor biodiversiteit heeft als lange termijndoel om te komen tot een natuurinclusieve samenleving. Natuur is niet alleen in de natuurgebieden te vinden maar overal in de samenleving. Op de Natuurtop van dit jaar was dit het centrale thema. 

Speerpunten

Terug naar navigatie - Speerpunten

Uitvoering geven aan het Uitvoeringsprogramma Landelijk Gebied en de daaronder vallende acties en opgaven, specifiek:

  • Versterken inzet voor herstel biodiversiteit onder andere door het uitwerken, uitvoeren en verder invullen van het landelijke Programma Natuur, als onderdeel van de landelijke aanpak stikstof.
  • Een start maken met de nieuwe generatie N2000 Beheerplannen die onder meer sturend zijn voor de uitvoering van het Programma Natuur.
  • Versnelling van de aanleg van het Natuurnetwerk Zeeland.
  • Ondersteunen initiatieven die bijdragen aan de transitie naar een volhoudbare landbouw en hiervoor de verschillende openstellingen van de transitieperiode POP3 dit jaar optimaal benutten. 
  • Bevorderen van samenwerking en integrale uitvoering van projecten en maatregelen.

Reguliere taken

Terug naar navigatie - Reguliere taken
  • Verstrekken subsidies voor natuurbeheer.
  • Subsidieverlening agrarisch natuurbeheer aan Collectief Poldernatuur, die vergoedingen aan agrariërs uitkeert.
  • Subsidieverlening aan de Faunabeheer Eenheid, die Faunabeheerplannen opstelt en uitvoert.
  • Het opstellen van Natura 2000 beheerplannen.
  • Zorgdragen voor de totstandkoming Natuurwerk Zeeland.
  • Uitvoering van de wettelijke taken en vergunningverlening in het kader van wet Natuurbescherming voor gebiedsbescherming en soortenbescherming.
  • Evaluatie van beleidsregels en het opstellen daarvan uit oogpunt van gebiedsbescherming en soortenbescherming.
  • Subsidie verstrekken aan IVN/De Zeeuwse Natuur, Nationaal Park Oosterschelde, Stichting Het Zeeuwse Landschap, Stichting Landschapsbeheer Zeeland en Terra Maris.
  • Uitvoeren taak zelfrealisatie, verwerving en vervreemding van gronden en tijdelijk beheer van gronden in combinatie met landbouwkundige structuurverbetering.
  • Monitoring en beoordeling van natuurkwaliteit.
  • Rapportage aan de Staatssecretaris, de Tweede Kamer en Provinciale Staten via de jaarlijkse Voortgangsrapportage Natuur.111.

Maatschappelijk effect

Terug naar navigatie - Maatschappelijk effect

Versterken van de biodiversiteit, het realiseren van een volhoudbare landbouw en een kwalitatief hoogwaardige voedselvoorziening, samen met andere partijen.

Doelstelling

Terug naar navigatie - Doelstelling

Doelstelling

Terug naar navigatie - Doelstelling

Realisatie Natuurnetwerk

Terug naar navigatie - Realisatie Natuurnetwerk

Omschrijving (toelichting)

Het Natuurnetwerk Zeeland is in 2027 grotendeels gerealiseerd. Dat vraagt gemiddeld per jaar richting 2027 een verwerving van ruim 100 hectare per jaar. Daarbij wordt blijvend ingezet op vrijwilligheid en kwaliteit. 

Kwaliteit (indicator)

G

Kwaliteit (toelichting)

Op 1 januari 2023 was de resterende verwervingsopgave 565 hectare nog te verwerven en 665 hectare nog in te richten. We voldoen daarmee aan de verwachte opgave op het gebied van verwerving en inrichting.

Acties

Natuurbeheer en natuurbescherming

Terug naar navigatie - Natuurbeheer en natuurbescherming

Omschrijving (toelichting)

Zorgdragen voor het  beheer en de bescherming van natuur en landschap in Zeeland. Voor de uitvoering van het provinciale natuurbeleid heeft de Provincie de beschikking over een eigen Subsidiestelstel Natuur en Landschapsbeheer (SNL). In het Natuurbeheerplan Zeeland is vastgelegd waar de natuurgebieden en de leefgebieden van het Natuurnetwerk Zeeland (NNZ) gelegen zijn en welk soort natuur waar aanwezig is.

Het gaat hierbij om natuurbeheer, agrarisch natuurbeheer, faunabeheer, soortenbescherming, exotenbestrijding en monitoring. De subsidie is een tegemoetkoming in de kosten die eigenaren en beheerders van natuur en beheergebieden moeten maken om hun gebieden te ontwikkelen en/of in stand te kunnen houden. Bij agrarisch natuurbeheer worden ook inkomsten vergoed die agrariërs zijn misgelopen vanwege schade door dieren. De kosten voor het bestrijden van exoten en het verlenen van tegemoetkomingen bij wildschade vallen ook onder dit onderdeel.

Kwaliteit (indicator)

G

Kwaliteit (toelichting)

Voor de uitvoering van het provinciale natuurbeleid heeft de Provincie de beschikking over een eigen SNL. Het subsidiestelsel bestaat uit twee regelingen:

  1. De Subsidieverordening natuur- en landschapsbeheer (SVNL) voor de subsidiëring van beheer en monitoring.
  2. De Subsidieregeling Kwaliteitsimpuls Natuur en Landschap (SKNL) voor de subsidiëring van functieverandering en investeringen. Ook de kosten voor het bestrijden van exoten en het verlenen van een tegemoetkomingen bij wildschade valt onder dit onderdeel. 

De SVNL bevat ook een apart hoofdstuk met subsidiebepalingen voor het agrarisch natuur- en landschapsbeheer. De subsidie is bedoeld voor het uitvoeren van beheeractiviteiten in leefgebieden die vermeld staan in het Natuurbeheerplan. Met de gecertificeerde beheerders hebben we in oktober 2022 een jaargesprek gehad. Tijdens dit gesprek  hebben wij geconstateerd dat het natuurbeheer in 2022 is uitgevoerd conform de landelijke systematiek van de SNL. Dat betekent dat de beheerders voldaan hebben aan de subsidiebeschikking. 

Acties

Natuurherstel

Terug naar navigatie - Natuurherstel

Omschrijving (toelichting)

Om de instandhoudingsdoelstellingen voor soorten en habitats uit de Europese Vogel- en Habitatrichtlijn te behalen, moeten in de Natura 2000-gebieden (en deels ook daarbuiten) herstelmaatregelen worden getroffen. Deze herstelmaatregelen zijn gericht op het herstel van natuurwaarden in de stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden. Het neerdalen van stikstof afkomstig van diverse economische activiteiten (verkeer, industrie, landbouw) heeft in die gebieden een negatief effect op de natuurwaarden. Nieuwe inzichten op basis van monitoring en fysiek herstel worden opgenomen in de te actualiseren beheerplannen Natura 2000. Deze hebben de basis gevormd voor een nieuw Uitvoeringsprogramma Natuurherstel 2022–2030. Daarbij ligt de aanvullende focus ook in 2023 op uitvoering van het Programma Natuur, fase 1 2021-2025 als onderdeel van de landelijke stikstof aanpak.

Kwaliteit (indicator)

G

Kwaliteit (toelichting)

Om de Natura 2000-instandhoudingsdoelstellingen te bereiken is natuurherstel nodig. Welke maatregelen hiervoor genomen moeten worden is vastgelegd in de Natura 2000-beheerplannen of gebiedsanalyses. De herstelmaatregelen zijn gericht op het herstel van natuurwaarden in (en soms grenzend aan) de stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden. De voortgang van natuurherstelmaatregelen is hiervoor van groot belang. De maatregelen kunnen erop zijn gericht de stikstof die zich in de loop der jaren in de bodem heeft opgehoopt, versneld te verwijderen of dienen om de algehele toestand van de stikstofgevoelige habitats te verbeteren.

Er zijn verschillende typen herstelmaatregelen:

  • Hydrologische maatregelen (bijvoorbeeld het dempen van een sloot of het opzetten van een grondwaterpeil).
  • Inrichtingsmaatregelen (bijvoorbeeld het graven van stuifkuilen of het aanleggen van een bufferzone).
  • Beheermaatregelen zoals plaggen, chopperen of begrazen.
  • Maatregelen voor onderzoek en monitoring.

Voor de aansturing en/of de uitvoering hiervan zijn de provincie en de terrein-beherende organisaties verantwoordelijk. 

Acties

Natuurbeleving, verbreding en verbinding

Terug naar navigatie - Natuurbeleving, verbreding en verbinding

Omschrijving (toelichting)

De natuur en het landschap in Zeeland beter bekend en beleefbaar maken; toewerken naar een betere spreiding van bezoekers over de natuurgebieden in Zeeland met inachtneming van de kwetsbaarheid van gebieden en natuurwaarden. Zoeken van verbindingen tussen mens en natuur en het toewerken naar een natuur-inclusieve samenleving.

Kwaliteit (indicator)

G

Kwaliteit (toelichting)

Er is en wordt hard aan de weg getimmerd om de bekendheid van en met de Zeeuwse natuur te vergroten en de vindbaarheid te verbeteren. De campagne "Altijd open" waarbij de aandacht wort gevestigd op de beleving van natuurgebieden en landschappen natuurgebieden is bekend in het straatbeeld en wordt gevonden op het internet. Ook de site 'Natuur in Zeeland' waar het volledig aanbod van activiteiten, voorzieningen en beleving in natuur en landschap op één plek wordt ontsloten wordt goed gevonden en voorziet in een behoefte. De groene organisaties in Zeeland werken hier gezamenlijk aan mee en samenwerking wordt gevonden met toeristisch-recreatieve organisaties. 

Alleen deze activiteiten dragen al bij aan een betere verbondenheid van mens en natuur. Maar op weg naar een natuur-inclusieve samenleving wordt er meer ondernomen. Projecten op het gebied van natuur in de bebouwde omgeving zijn geïnitieerd en/of opgepakt. Zo is een Interreg aanvraag in voorbereiding voor 'Natuur inbouw' en is een natuurcomponent toegevoegd aan subsidieregelingen op het gebied van wonen en bouwen.

Acties

Een volhoudbare landbouw

Terug naar navigatie - Een volhoudbare landbouw

Omschrijving (toelichting)

Zeeland kent op de lange termijn een volhoudbare landbouw. Een sector die economisch gezond is en produceert in evenwicht met de natuurlijke omgeving. Hiervoor ondersteunen we ondernemers en organisaties die aan de slag willen met belangrijke thema’s als bodem, water, biodiversiteit, innovatie etc.

Het Plattelandontwikkelings-programma (POP programma) is hiervoor een belangrijke financieringsbron. In 2023 zullen we meer gaan werken met belonen naar prestatie. Dit is in lijn met het landelijk en Europees beleid. Hiervoor worden indicatoren ontwikkeld die de positie van de Zeeuwse landbouwsector in het kader van het NPLG goed kunnen beschrijven. Daarmee bieden we concreet perspectief aan onze ondernemers. 

Kwaliteit (indicator)

O

Kwaliteit (toelichting)

De doelstelling is dermate breed in formulering dat er niet éénduidig groen of rood aangegeven kan worden. In 2022 is er veel op de landbouwsector afgekomen:  de stikstofperikelen, het nieuwe GLB, het nitraatactieprogramma, enzovoorts. Daarnaast heeft de  Rekenkamer Zeeland een aantal aanbevelingen gedaan over het Zeeuwse landbouwbeleid. In 2023 wordt er landelijk een landbouwakkoord gesloten en zal landbouw een belangrijke positie in het Zeeuwse Gebiedsprogramma krijgen. De aandacht en inzet zal derhalve onverminderd groot blijven. 

Acties

Doelindicatoren

Terug naar navigatie - Doelindicatoren

Doel

Indicator

Stand 2019

Stand 2020

Stand 2021

Stand 2022

Streefwaarde 2023

Einddoel 

Volhoudbare landbouw

Aantal ondernemers betrokken bij  nieuwe kennistrajecten                             

0

200

100

200

200

200

Natuurontwikkeling 

Aantal ha nog te realiseren nieuwe natuur

De ontwikkeling van nieuwe natuurwaarden uitgedrukt in hectare binnen het Natuurnetwerk Nederland (NNN)

802 (1-1-2020)

725

650 (31-12-2021)

565
(31-12-2021) 

450

0 (omvang is dan 5713 ha)

Natuurbescherming

Via de VRPZ geldt ruimtelijke bescherming via bestemmingsplannen

100%

100%

100%

100%

100%

100%

Natuurbescherming

Actuele natuurbeheerplannen voor alle Natura2000 gebieden

5

5

5

5

7 7

Natuurverbreding

Aantal kilometer wandelnetwerk

2100 km

2100 km

2100 km

2100 km

2100 km

2100 km

Natuurbeleving

Percentage toegankelijke beleefbare nieuwe natuur

>90%

>90%

>90%

Minimaal 90%

Minimaal 90%

Minimaal 90%

 Natuurbeheer

Aantal ha natuurareaal in beheer met contract

Het beheer van natuurwaarden uitgedrukt in hectare binnen het Natuurnetwerk Nederland (NNN)

17.636

17.810

17.954

17991

18.110

18.604

 

Wat mag het kosten?

Terug naar navigatie - Wat mag het kosten?
Bedragen x €1.000
Exploitatie Begroting 2022 Wijzigingen C2022 Begroting 2022 NW Rekening 2022 Restant
Lasten
030101 Realisatie natuurnetwerk 3.443 2.246 5.689 3.278 -2.411
030102 Natuurbeheer en natuurbescherming 13.785 2.665 16.450 18.566 2.116
030103 Natuurherstel 3.904 1.253 5.157 2.912 -2.245
030105 Natuurbeleving: verbreding en verbinding 2.893 504 3.397 3.368 -28
030106 Een volhoudbare landbouw 2.020 -443 1.576 1.576 -1
039999 Ambtelijke inzet 3.329 130 3.460 3.578 118
Totaal Lasten 29.374 6.354 35.729 33.278 -2.451
Baten
030101 Realisatie natuurnetwerk 1.026 400 1.426 3.132 1.706
030102 Natuurbeheer en natuurbescherming 228 2.324 2.552 5.031 2.479
030106 Een volhoudbare landbouw 0 0 0 6 6
Totaal Baten 1.254 2.724 3.978 8.169 4.192
Gerealiseerd saldo van baten en lasten -28.121 -3.630 -31.751 -25.109 6.643
Onttrekkingen
980399 Bestemmingsreserves-Pr.3 -1.588 -5.930 -7.519 -7.574 -55
Toevoegingen
980399 Bestemmingsreserves-Pr.3 0 4.159 4.159 7.911 3.752
Mutaties reserves 1.588 1.771 3.360 -337 -3.697