2 Programma Woonplaats Zeeland

Zeeland heeft een unieke ligging tussen water en land. Dit maakt Zeeland tot een bijzondere plek om te wonen, te werken en te recreëren. Onze delta zorgt voor rijkdom en vormt onze leefomgeving. Het programma Woonplaats Zeeland richt zich op het behoud en het versterken van onze leefomgeving. We zorgen voor voldoende ruimte en mogelijkheden om te wonen, werken en recreëren. Daarnaast vraagt het Rijk een bijdrage van Zeeland aan de landelijke doelen, zoals bijvoorbeeld voor de energievoorziening. Dat zorgt soms voor spanningen. We moeten ons steeds afvragen welke ontwikkelingen gewenst zijn en in Zeeland passen. Waar kunnen woningen, bedrijven, recreatieactiviteiten en infrastructuur hun plaats vinden, en waar niet? Wat zijn de effecten op milieu, landschap en leefbaarheid op korte en langere termijn? Aan dit soort vragen en opgaven werken we in het programma Woonplaats Zeeland en dit doen we niet alleen. We werken hierbij samen met andere overheden, maatschappelijke organisaties en marktpartijen. 

De doelen en de ambities voor de lange termijn staan in de Zeeuwse Omgevingsvisie. Dit vormt samen met het Milieuprogramma het belangrijkste beleidskader van het programma Woonplaats Zeeland. 

De speerpunten voor de verschillende deelprogramma’s van Woonplaats Zeeland zijn:

Milieu

• Permanente verbetering van luchtkwaliteit.
• Beperken van uitbreiding van de geluidsproductie.
• Het beperken van risico’s bij de opslag, productie, bewerking en het transport van gevaarlijke stoffen is essentieel.
• Zeer zorgwekkende stoffen/PFAS.
• Uitvoering geven aan het plan van aanpak Robuuste RUD.

Omgevingswet en ruimtelijke ordening

• Evalueren en optimaliseren interbestuurlijke samenwerking onder de Omgevingswet.
• Optimaliseren van de informatie van de provincie in het Omgevingsloket.
• Maken en vaststellen van bestuurlijke afspraken met het Rijk over ruimtelijke opgaven (NOVEX). 

Wonen en bedrijventerreinen

• Realiseren ambities en doelen Woonagenda en Woondeal met gemeenten, Rijk en marktpartijen.
• Met gemeenten werken aan voldoende ontwikkelruimte voor bedrijventerreinen en verduurzamen van bestaande bedrijventerreinen. 

Recreatie en Toerisme

• Opleveren nieuw afwegingskader logiesaccommodaties.
• Stimuleren van een divers vrijetijdsaanbod voor spreiding van toerisme in ruimte en tijd conform Bestemming Zeeland 2030.
• Uitvoering toeristische promotie volgens de toeristische marketingstrategie Bestemming Zeeland 2030.
• Innovatie en verduurzaming van de vrijetijdssector door het ‘Aanjaagprogramma Innovatie’.
• Doorontwikkeling data en kennis over de vrijetijdssector en dit breed delen met overheden, ondernemers en inwoners.

• Zeeuwse Omgevingsvisie
• Omgevingsverordening Zeeland 
• Verordening kwaliteit vergunningverlening, toezicht en handhaving omgevingsrecht Zeeland 2016
• Milieuprogramma 2023-2027
• VTH Programma Schoon, gezond en veilig Zeeland (operationeel beleid Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving) 2021
• Woondeal 2023 en Zeeuwse woonagenda
• Toekomstbeeld Bestemming Zeeland 2030

Milieu

• Vergunningverlening, toezicht en handhaving bij bedrijven en activiteiten, waarvoor de Provincie bevoegd gezag is en taken die daarmee samenhangen.
• Accounthouderschap van de RUD Zeeland en de DCMR.
• Interbestuurlijk toezicht Omgevingsrecht.
• Nazorg gesloten stortplaatsen.
• Coördinatie uitvoering VTH taken binnen Zeeland.

Ruimtelijke kwaliteit

• Overleg over ruimtelijke plannen met betrokken bestuursorganen.
• Toezicht op huisvesting statushouders.

Belang vrijetijdssector in Zeeland: topsector voor voorzieningenniveau en werkgelegenheid 
De vrijetijdssector is belangrijk voor Zeeland. Zeeland scoort hoog in de tevredenheid van gasten. De sector draagt bij aan het in stand houden van het voorzieningenniveau en infrastructuur. Zo maken gasten en inwoners volop gebruik van het toeristisch aanbod en routes voor wandelen en fietsen.

De totale bestedingen in Zeeland voor verblijf en dagbezoek bedragen circa € 3,9 miljard per jaar. 
De directe werkgelegenheid omvat 16.570 banen. Daarmee is de sector economisch de vijfde sector in Zeeland. Aandachtspunt in deze context is dat de vrijetijdssector met een personeelstekort kampt. 

Zeeuwse vrijetijdssector verandert continu en complexiteit van vraagstukken is groot 
De draagkracht van de omgeving van recreatie staat in sommige gebieden aan de kust onder druk. Daarom vraagt de balans tussen toerisme en recreatie, omgeving en samenleving structureel aandacht. Ook de vrijetijdssector moet mee in transities als: stikstofreductie, klimaatadaptatie, energietransitie, afvalreductie, biodiversiteit en de zoetwateropgave.  

Door toerisme meer te spreiden verlagen we de druk op natuur en landschap. Er is zowel voor inwoners als bezoekers behoefte aan meer recreatieruimte bijvoorbeeld om te wandelen en fietsen Groei in verblijfseenheden is echter niet langer vanzelfsprekend. Dit vraagt om nieuwe verdienmodellen voor de vrijetijdssector en aandacht voor gastvrijheid en beleving. Een breder aanbod van vrijetijdsvoorzieningen, zoals route-infrastructuur, bevordert de spreiding van toerisme. Dit verbetert de leefbaarheid voor onze inwoners.

Deze complexiteit vereist kennis en vaardigheden om daarop in te spelen. Dit faciliteren we door een nieuwe meerjarige subsidie tot en met 2027 aan Economische Impuls Zeeland voor een nieuw ‘Aanjaagprogramma Innovatie'. We ondersteunen ook het Kenniscentrum Kusttoerisme in een nieuwe Zeeuwse Kennisagenda 2025-2027.

Doelstellingen Bestemming Zeeland 2030:
De ambitie van Bestemming Zeeland 2030 voor een vrijetijdssector die in balans met de samenleving en omgeving bloeit zijn in de Omgevingsvisie Zeeland opgenomen in drie doelstellingen:

1. Inwoner en gast beleven Zeeland in alle seizoenen optimaal door het diverse aanbod in de verschillende regio’s en Zeeuwse steden.
2. Een toekomstbestendige en duurzame vrijetijdssector.  
3. Het vergroten van de positieve bijdrage van de vrijetijdssector aan de omgeving en de samenleving.

Met onze Zeeuwse partners werken we aan de uitvoering van de actieagenda Bestemming Zeeland 2030. 

De Omgevingswet is op 1 januari 2024 in werking getreden. Het doel van de wet is dat het voor initiatiefnemers makkelijker wordt om een omgevingsvergunning aan te vragen en dat het eenvoudiger wordt om na te gaan wat er op een bepaalde plek mag.  
Om dit te bereiken is het belangrijk dat de overheden goed samenwerken en dat alle informatie over de fysieke leefomgeving in het digitale Omgevingsloket staat. Via dit Omgevingsloket kunnen initiatiefnemers een vergunningaanvraag indienen of melding doen. Ook kunnen burgers op de kaart zien welke regels er gelden op een locatie.

Ruimtelijke ordening 
Het Rijk geeft een belangrijke rol aan de provincies bij de ruimtelijke inpassing van nationale belangen in de regio. We werken aan een ruimtelijk arrangement. Hierin staan de ruimtelijke keuzes die nodig zijn om regionale en nationale doelen te behalen. We stemmen dit met het Rijk af en maken afspraken over uitvoering en investeringsbeslissingen. Deze bestuurlijke afspraken tussen Rijk en Provincie worden in 2025 vastgelegd. Voor het NOVEX-gebied North Sea Port District stellen we samen met het Rijk en betrokken gemeenten een investerings- en uitvoeringsagenda op. In beide trajecten gaat het om afspraken over belangrijke zaken zoals de ruimtelijke gevolgen van de energietransitie, de inrichting van het landelijk gebied, wonen en mobiliteit.

Maatschappelijk effect Omgevingswet en ruimtelijke ordening
De Provincie draagt bij aan een nieuwe manier van samenwerken tussen overheden onderling en tussen overheden en het netwerk. Het doel is een gezonde, veilige leefomgeving en het doelmatig gebruik van de beschikbare ruimte. Hierdoor wordt bijvoorbeeld ook een bijdrage geleverd wordt aan het versterken van de recreatieve en toeristische aantrekkingskracht van Zeeland.

Een passende duurzame woning en een prettige woonomgeving.

De Zeeuwse Woondeal en de Zeeuwse Woonagenda vormen de gezamenlijke uitvoeringsagenda voor Rijk, Provincie en gemeenten voor nieuwbouw en voor het verbeteren van de bestaande woningvoorraad. De opgave is aanzienlijk en verschilt per regio. Dit wordt in beeld gebracht in het Kwalitatief Woononderzoek 2024. De opgaven in de Zeeuwse Woonagenda en Woondeal pakken we samen met gemeenten, corporaties en marktpartijen aan. De Provincie ondersteunt dit met de inzet van een aantal subsidieregelingen. Dit zijn:

• Subsidie voor hergebruik van leegstaande panden voor wonen.
• Ondersteuning voor flexibele woonvormen.
• Leningen voor woningverduurzaming.
• Subsidie voor gebiedsgerichte projecten.
• Subsidies voor voorbereiding van woningbouwplannen.
• Cofinanciering voor aanvragen van rijkssubsidies. 

Met de subsidie voor hergebruik van leegstaande panden gaan we de leegstand in commercieel en maatschappelijk vastgoed tegen. Door gebiedsgerichte projecten versnellen we de bouw van woningen en verbeteren we de ruimtelijke kwaliteit in de bebouwde omgeving. Om de voorbereiding van woningbouwplannen te versnellen ondersteunen we gemeenten bij de tijdelijke inhuur van deskundigheid.

We werken aan het beschikbaar hebben van voldoende ruimte voor havenontwikkeling en bedrijven. De Provincie stelt hiervoor regelmatig een behoefteprognose voor bedrijventerreinen op. Deze vormt de basis voor de regionale bedrijventerreinenprogrammering van de gemeenten. We zetten ons met de gemeenten in voor het toekomstbestendig maken van bedrijventerreinen. In samenwerking met Impuls Zeeland en met steun van de Rijksoverheid werken we aan een meerjarig programma voor de verduurzaming van bedrijventerreinen. De Provincie ondersteunt de gemeenten hierbij met twee subsidieregelingen voor het opstellen en uitvoeren van plannen voor de kwaliteitsverbetering en de verduurzaming van bedrijventerreinen. 

Maatschappelijk effect
Zeeland is een provincie waar het goed wonen, werken en leven is.

We zorgen ervoor dat er voldoende ruimte is voor havenontwikkeling en bedrijventerreinen. De Provincie stelt hiervoor regelmatig een behoefteprognose voor bedrijventerreinen op. Deze vormt de basis voor de regionale bedrijventerreinenprogrammering van de gemeenten. We zetten ons met de gemeenten in voor het toekomstbestendig maken van bedrijventerreinen. In samenwerking met Impuls Zeeland en met steun van de Rijksoverheid werken we aan een meerjarig programma voor de verduurzaming van bedrijventerreinen. De Provincie ondersteunt de gemeenten met twee subsidieregelingen. Deze helpen bij het opstellen en uitvoeren van plannen voor kwaliteitsverbetering en verduurzaming van bedrijventerreinen. 

Maatschappelijk effect
Zeeland is een provincie waar het goed wonen, werken en leven is.

Met de komst van een nieuw milieuprogramma (2023-2027) is team milieu de wijze van monitoren, evalueren en rapporteren aan het veranderen en ontwikkelen. De resultaten worden jaarlijks voorgelegd in een apart document.

Gedetailleerde informatie over voortgang is terug te vinden in de monitoringsrapportage van het milieuprogramma.