1 Grote projecten

Met verschillende grote projecten geven we invulling aan de opgaven van de Provincie Zeeland. De grote projecten bedienen meestal meerdere maatschappelijke doelen en zijn meestal complexer dan andere projecten. De grote projecten zijn op zichzelf uniek. Wel hebben ze als overeenkomst dat het gaat om belangrijke projecten voor de provincie. De projecten zijn ook groot in termen van geld. Daarom worden de grote projecten en de daarbij behorende baten en lasten apart zichtbaar gemaakt in de begroting.

De beheersing van risico's vindt bij de grote projecten plaats volgens het provinciaal risicomanagementbeleid. De financiële risico’s van de projecten vangen we op binnen het budget van een groot project. Als dit niet mogelijk is benoemen we de risico’s in de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing.

In deze begroting lichten we 4 grote projecten toe. Het betreft de projecten: 

• Natuurpakket Westerschelde
• N673 Zanddijk
• N290 Traverse Kapellebrug
• Deltaweg

Het project Natuurpakket Westerschelde komt in de 2025 in de afrondingsfase. Het project N673 Zanddijk wordt uitgevoerd door de Zanddijk BV en bevindt zich in 2025 in de voorbereidingsfase. Voor het project N290 Traverse Kapellebrug loopt de realisatiefase door tot en met 2025 en de Deltaweg zal in 2025 overgaan naar de ontwerpfase. Inzicht in de voortgang van de projecten geven we in voortgangsrapportages. De voortgangsrapportages stellen we vier keer per jaar op. Deze worden behandeld door Provinciale Staten.

• NPW: opvolging en monitoring afgeronde deelprojecten en verdere uitvoering van het aanvullend beleid voor de landbouw.
• N673 Zanddijk: voortzetting werkzaamheden van de voorbereidingsfase.
• N290 Traverse Kapellebrug: verwerving van benodigde gronden, krijgen omgevingsvergunning, aanbesteding en start uitvoerende werkzaamheden.
• Deltaweg: opstellen projectplan en overgang naar de ontwerpfase.
• Besluitvorming voorbereiden om tot inzet van zero-emissie schepen voor de Westerscheldeferry te komen. 

In het Kader Grote Projecten hebben we onlangs nieuwe afspraken vastgelegd. Deze nieuwe afspraken versterken de kaderstellende en controlerende rol van Provinciale Staten. Onderstaande punten zijn van groot belang:

• Provinciale Staten bepalen of een project als “groot project” wordt aangemerkt.
• Opdracht wordt in startnotitie vastgelegd.
• We rapporteren vier keer per jaar over de voortgang van het groot project.
• Besluitvorming door Provinciale Staten bij afronding verschillende projectfasen.

Het Kader Grote Projecten moet de kaderstellende en controlerende rol van Provinciale Staten voor de grote projecten versterken. Met dit kader kan eenduidig worden vastgesteld of een project kan worden gezien als groot. Verder zorgt het kader voor duidelijke besluitvorming per projectfase. De voortgangsrapportages grote projecten zijn hier een resultaat van en worden vier keer per jaar aan de Staten voorgelegd. In 2023 is een vernieuwd Kader Grote Projecten voorgelegd aan Provinciale Staten. Daarin hebben we  aanbevelingen verwerkt uit een onderzoek dat is gedaan in 2022. 

Naast het kader is er ook een Handboek Projectmanagement. Zowel het Kader als het Handboek zijn leidend bij de sturing op grote projecten. Het Handboek is een leidraad en hulpmiddel voor medewerkers die betrokken zijn bij projecten en programma's. 

• Besluit 7 oktober 2005 Voorstel PS invulling Schelde Estuarium.
• Besluit 30 januari 2006 Convenant Rijk en Provincie Natuurpakket Westerschelde.
• Brief van 8 november 2016 over de voortgang van het Natuurpakket Westerschelde aan PS.
• Brief van 7 november 2017 Nota herijking Natuurpakket Westerschelde aan PS.

• De afgesproken 600 hectare estuariene natuur zijn bereikt. Het onderbrengen van eigendom en beheer (inclusief monitoring en nazorg) van de gerealiseerde projecten is nog niet (volledig) afgerond.
• Er zijn juridische risico’s die de realisatie van projecten in gevaar kunnen brengen. Denk aan het niet krijgen van verlengingen van vergunningen en/of het niet voldoen aan vergunningsvoorwaarden.
• Er zijn risico's op meningsverschillen tussen betrokkenen, waardoor de realisatie van het programma in gevaar komt.

Met het programma Natuurpakket Westerschelde (NPW) maken we ten minste 600 hectare estuariene natuur. Dit is getijdennatuur waar eb en vloed zorgt voor een landschap van schorren, kreken, zandplaten en slikken. Provincie Zeeland voert dit programma volgens afspraak met de Rijksoverheid uit. Het doel van het programma is natuurherstel van de Westerschelde. 

Binnen het NPW-programma werken we daarnaast aan de volgende afspraken die ook van meerwaarde voor Zeeland zijn:

• Landbouwflankerend beleid (maatregelen gericht op versterking van de agrarische sector).
• De ontwikkeling van het Grenspark Groot Saeftinghe, met onder meer de realisatie van de panoramatoren met recreatieve voorzieningen in de Hedwigepolder.
• De ontwikkeling van het Landschapspark Zwinstreek.

Bij de ontwikkeling van (getijden)natuur volgen we meerdere jaren de ontwikkeling van de natuur. We meten dit door diverse (monitorings)onderzoeken.

De Deltaweg is een van de belangrijkste verkeersaders van Zeeland voor het personen- en goederenvervoer. In het zomerseizoen is het extra druk door het toeristenverkeer. De Deltaweg is daarmee één van de drukste wegen van Zeeland. Alleen op de A58 en N62 worden hogere verkeersintensiteiten gemeten.

In 2021 en 2022 is uitgebreid onderzoek gedaan naar de mogelijkheden om de verkeersveiligheid en doorstroming op de Deltaweg N256 te verbeteren. Het onderzoek heeft geleid tot verschillende oplossingsrichtingen. Deze oplossingsrichtingen zijn uitgewerkt in een werkdocument, dat in juli 2022 aan Provinciale Staten is verzonden. Gedeputeerde Staten hebben bij het werkdocument het advies gegeven om als vertrekpunt oplossingsrichting B te kiezen. 

Oplossingsrichting B bevat verschillende maatregelen die nu het vertrekpunt voor de vervolgstappen in de definitie- en ontwerpfase zijn. Dit pakket is gericht op maatregelen ten behoeve van de verkeersveiligheid als primair knelpunt en het bevordert ook de doorstroming. Er wordt ook rekening gehouden met de lange termijn om in de toekomst de weg verder uit te kunnen breiden. De lange termijn visie van de Deltaweg is onderdeel van een onderzoek waarbij de toekomst van de Midden-Zeeland route als totaal wordt onderzocht.

Voor de looptijd van de definitie- en ontwerpfase is er de volgende planning:

• Definitiefase: juni 2024 – mei 2025
• Ontwerpfase: juni 2025 – juni 2026 

Een nadere uitwerking van de planning van het project voor daarop volgende fases zullen we opnemen in het door PS vast te stellen projectplan. Dit zullen we aan het einde van de definitiefase opgeleveren.

In algemene zin zien we voor de definitie- en ontwerpfase van het project in ieder geval de volgende risico’s:

• Dat wensen vanuit de omgeving en stakeholders, die niet binnen de scope van het project passen, leiden tot minder draagvlak voor de oplossingen die worden uitgewerkt.
• Dat de afstemming tussen de stakeholders moeizaam verloopt met een langere doorlooptijd als gevolg.
• Dat door wijzigingen in wet- en regelgeving andere oplossingsrichtingen moeten worden uitgewerkt met als gevolg een langere doorlooptijd.
• Dat de beschikbare capaciteit (kwantiteit en kwaliteit) binnen de provinciale organisatie gedurende de looptijd van het project onvoldoende is. Waarbij extern inhuren, gezien de schaarste op de markt, lastig zal zijn.

Bij de start van de definitiefase zal een uitgebreide risico inventarisatie worden gehouden. Deze inventarisatie is gericht op het krijgen van meer inzicht in de belangrijke aandachtspunten en mogelijke obstakels voor het project in de definitie- en ontwerpfase. Na de eerste risico inventarisatie worden de risico’s minimaal driemaandelijks geactualiseerd. Via de reguliere voortgangsrapportages voor grote projecten wordt er gerapporteerd over de totale voortgang, waaronder de grootste risico’s van het project. 

Door PS:

• Provinciale Staten hebben op 7 juni 2024 de voorjaarsnota 2024 vastgesteld. Daarmee is € 2 miljoen beschikbaar voor het project Deltaweg als voorbereidingsbudget voor de definitiefase en ontwerpfase.
• Provinciale Staten hebben op 5 juli 2024 de startnotitie Deltaweg vastgesteld. Daardoor kan de definitiefase starten en bestempelen het project Deltaweg als groot project.

De Zanddijk-Molendijk (N673) is de belangrijkste toegangsweg van en naar Yerseke en de bedrijventerreinen. De weg is onveilig: smal en onvoldoende geschikt voor de huidige verkeersdrukte. De N673 is een gebiedsontsluitingsweg. Dat wil zeggen één rijstrook per rijrichting en er geldt 80km/u. De weg is van groot belang voor de ontsluiting van Yerseke en de (groeiende) bedrijvigheid daar. Provincie Zeeland wil daarom dit oplossen en de verkeersveiligheid en doorstroming verbeteren.

Onveilige, drukke weg
De N673 is niet ingericht volgens de ontwerprichtlijnen Basiskenmerken Wegontwerp van het CROW. De weg en bermen zijn te smal, bochten zijn te krap en op delen is sprake van een te steil talud. In september 2019 is daarom een maximumsnelheid van 60 km/h ingevoerd. Op de N673 Zanddijk-Molendijk hebben sinds 2008 in totaal 72 ongevallen plaatsgevonden.

De N673 is ook een drukke weg. Per dag passeren ruim 9.500 motorvoertuigen de Zanddijk volgens de verkeersstromenkaart 2018. Waaronder ruim 1.400 vrachtwagens (ongeveer 15%). Volgens de verkeersprognose neemt het verkeer tot 2030 toe tot 12.000 motorvoertuigen per dag. Dit komt vooral door de verdere uitbreiding van de bedrijventerreinen. 

Verder is de N673 niet overal meer in goede staat. Op diverse plekken zitten er scheuren in het wegdek en in de fundering. Dit leidt tot hoge onderhoudskosten. 

Gedeputeerde Staten hebben daarom in 2017 de N673 in de top drie geplaatst van Zeeuwse wegen die met voorrang moeten worden opgeknapt. Doel is de veiligheid, bereikbaarheid en onderhoudssituatie van de weg te verbeteren.

Zanddijk BV gaat in opdracht van de Provincie Zeeland in 2025 verder met het voorbereiden en (laten) uitvoeren van de reconstructie van de N673 met aansluitende wegen en rotondes en bijbehorende werken. De Zanddijk BV* is zelf verantwoordelijk voor de inrichting van hun projectorganisatie. Binnen de provincie is een accountteam ingericht, gericht op de advisering ten aanzien van OGON-gesprekken, aandeelhoudersvergaderingen en het aanbieden van stukken aan GS en PS. 

Het tijdspad voor de realisatie van de Zanddijk ziet er als volgt uit:

• Definitiefase: oktober 2020 - 22 juli 2022 (gereed).
• Ontwerpfase (inclusief kredietaanvraag): oktober 2020 - 16 december 2022 (gereed).
• Voorbereidingsfase: december 2022 – augustus 2025 (zonder bezwaar- en of beroepsprocedures).
• Realisatiefase: september 2025 – oktober 2027.
• Nazorgfase: oktober 2027 – december 2027.

De kans is aanwezig dat de afwikkeling van de BV zelf in 2028 gebeurt.

* zie paragraaf Verbonden partijen

De drie belangrijkste risico’s van de project BV tijdens de voorbereidings- en uitvoeringsfase zijn onder andere:

• Bezwaren op bestemmingsplan/omgevingsplan en vergunningen.
  Beheersmaatregelen: Omgeving is zoveel mogelijk betrokken bij de totstandkoming van het ontwerp. Onder andere door de dialoog aan te gaan. Een aantal omwonenden is nog steeds geen voorstander van het tracé. De gevolgen hiervan zijn nu nog niet duidelijk maar er moet rekening worden gehouden met langlopende gerechtelijke procedures. Verder kan worden begonnen met maatregelen die binnen het huidige bestemmingsplan al te realiseren zijn ('no regret').
• Gronden en opstallen zijn niet tijdig verworven.
  Beheersmaatregelen: Met aanbesteden rekening houden dat aannemer pas kan beginnen als de gronden beschikbaar zijn.
• Kabels en leidingen zijn niet tijdig verlegd.
  Beheersmaatregelen: Tijdig verzoek tot aanpassing doen en projectovereenstemming vaststellen. Tijdig overleg voeren met leidingbeheerders.

Met deze risico's is rekening gehouden in de projectraming. Het risico van de bandbreedte van15% in de raming is een provinciaal risico. We hebben dit meegenomen in het provinciale weerstandsvermogen.

GS

• GS hebben op 27 september 2017 plan voor uitvoering van een eerste fase volgens tracé 3c vastgesteld.
• In 2018 hebben GS besloten fase 1 vooralsnog niet uit te voeren en eerst een verdiepende studie uit te voeren naar de mogelijkheden van een totaaloplossing.
• De eindrapportage van deze verdiepingsstudie is door GS op 21 mei 2019 vastgesteld.
• In september 2019 hebben GS besloten om nog geen voorkeur alternatief vast te stellen maar eerst in overleg te gaan met het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat over cofinanciering door het rijk.
• Op 3 december 2019 hebben GS besloten dat alternatief Bruin het voorgenomen voorkeursalternatief is en te starten met een informele inspraakprocedure.
• Op 9 juni 2020 hebben GS besloten om aan PS een Startnotitie voor het tracé Roze-Zwart aan te bieden.
• Op 14 juni 2022, hebben GS het projectplan vastgesteld en aangeboden aan de Staten.
• Op 8 november 2022 hebben GS het Definitieve Ontwerp, inclusief Kredietaanvraag (totaal € 68 miljoen) aangeboden aan PS.
• Op 24 januari 2023 hebben GS met een brief aan PS de wensen- en bedenkingprocedure gestart.
• Op 23 juni 2023 is de Zanddijk BV opgericht.

PS

• Beschikbaarstelling voorbereidingskrediet van € 1,1 miljoen (PS 10-11-17 € 800.000 en PS 8-6-18 aanvulling met € 300.000).
• PS hebben op 3 juli 2020 een extra Commissie Economie gehouden, om met belanghebbenden in gesprek te gaan.
• Op 6 november 2020 hebben PS de startnotitie Zanddijk vastgesteld.
• Op 5 februari 2021 hebben Provinciale Staten een voorbereidingskrediet van € 8 miljoen beschikbaar gesteld voor de aankoop van grond en panden.
• Op 22 juli 2022 hebben PS besloten over te gaan naar de Ontwerpfase.
• Op 16 december 2022 hebben PS ingestemd met de afronding van de definitie- en ontwerpfase van het project N673 Zanddijk-Molendijk en de start van de voorbereidingsfase middels goedkeuring van het eindefase document definitie- en ontwerpfase N673 Zanddijk-Molendijk inclusief de daarin opgenomen scope, looptijd en beheersaspecten (inclusief financiën) van het project. 
• Op 28 maart 2023 hebben PS hun Wensen en Bedenkingenbrief aan GS vastgesteld

De Provinciale weg N290 is een gebiedsontsluitingsweg in Oost Zeeuws-Vlaanderen. Een gebiedsontsluitingsweg is een weg die de schakel vormt tussen woongebied en een hoofdweg. De N290 sluit aan op de N61 en N62 ten zuiden van Terneuzen. De weg leidt via Zaamslag en Hulst naar de Nederlands-Belgische grens bij Kapellebrug.

Het project is het deel van de N290 door Kapellebrug en heet de Gentsevaart. De Gentsevaart gaat door de bebouwde kom en noemen we daarom ook wel de Traverse Kapellebrug. De weg is aan het einde van zijn levensduur. Daarom pakken we de Gentsevaart volledig aan. Er komt een nieuwe weg op de bestaande plek. We richten de weg binnen de bebouwde kom van Kapellebrug ook meteen opnieuw in.

De Gentsevaart is een drukke weg door Kapellebrug met veel woningen en bedrijven aan beide kanten. Door de verkeersdrukte en het vrachtverkeer, ervaren omwonenden regelmatig hinder. Er ontstaan ook onveilige situaties voor fietsers en voetgangers. Met een nieuw ontwerp van de weg verbeteren we de verkeersveiligheid. Ook beperken we de hinder zonder dat dit ten koste gaat van de doorstroming (binnen de maximum snelheid). Bovendien zullen deze verbeteringen een positieve bijdrage leveren aan de leefbaarheid in het dorp.

De kern van het project bestaat uit de volgende onderdelen:

• Aanleg fiets- en voetpaden aan beide kanten van de weg.
• Aanleg van een nieuwe rotonde bij de aansluiting Molenstraat.
• Aanleg verkeerseilanden voor veiligere oversteekplaatsen.
• Aanleg overige snelheidsbeperkende maatregelen.
• Verbeteren van de aansluitingen met de Roskamstraat en Brouwerijstraat.
• Vernieuwing van het gemeentelijk riool.

Op 9 februari 2024 is Provinciale Staten akkoord gegaan met de overgang van de fase van de voorbereiding naar de realisatie. Deze fase loopt door tot dat het werk is afgerond (2026). In 2024 zijn de nutsbedrijven begonnen met het verleggen van de kabels en leidingen zodat deze aansluiten op ons ontwerp. De nutsbedrijven zullen het 1e kwartaal 2025 gereed zijn. Aansluitend zal de aannemer starten met de wegwerkzaamheden. De gemeente Hulst draagt ook bij aan de reconstructie en de kosten voor de vernieuwing van het riool zijn voor de gemeente. De afspraken hierover zijn vastgelegd in een samenwerkingsovereenkomst. Een samenwerkingsovereenkomst legt de kaders voor de uitvoering vast en bevat concrete verplichtingen van beide partijen om tot uitvoering van het project te komen. 

Het beheersen van de risico’s doen we door regelmatig risicoanalyses uit te voeren. Dit doen we minimaal één keer per drie maanden. Hierbij horen ook de beheersmaatregelen. We bespreken die tijdens een bijeenkomst met het projectteam, waar nodig maken we gebruik van aanvullende kennis. Per beheersmaatregel is er een actiehouder. Het projectteam bewaakt de voortgang waarbij we ons vooral richten op het beheersen van de risico's met de grootste (financiële) gevolgen.

De grootste risico’s zijn momenteel de stijgende marktprijzen, de grondverwerving en de omleidingsroutes.

Een project is steeds in beweging. Onzekerheden kunnen afnemen, maar er kunnen altijd risico’s optreden die gevolgen hebben voor de planning en de verschillende fases.

Door PS genomen besluiten:

• 29 mei 2020: Vaststellen voorjaarsnota 2020 en daarmee project N290 Traverse Kapellebrug benoemen als groot project. Een krediet ter hoogte van € 5,6 miljoen beschikbaar stellen.
• 23 juli 2021: Instemmen met de startnotitie ‘Reconstructie Traverse Kapellebrug N290’ en het gelijktijdig doorlopen van zowel de definitiefase als de ontwerpfase.
• 11 maart 2022 (commissie Economie): GS heeft PS na onderzoek naar de mogelijkheden geïnformeerd dat een fietstunnel niet wordt opgenomen in het definitief ontwerp. 
• 20 mei 2022: Goedkeuren definitief ontwerp N290 Traverse Kapellebrug. Instemmen met de afronding van de definitie- en ontwerpfase van het project. Daarnaast de start van de voorbereidingsfase door goedkeuring van het eindefasedocument “definitie- en ontwerpfase N290 Traverse Kapellebrug”. In dat document staan de scope, looptijd en de beheeraspecten uit het Projectplan N290 Traverse Kapellebrug.
• 11 november 2022: Instemmen met voorstel in Najaarsnota 2022 om € 1,45 miljoen te reserveren in de investeringsagenda voor de verhoging van het projectkrediet.
• 9 februari 2024: Instemmen met:
  • De afronding van de voorbereidingsfase van het project N290 Traverse Kapellebrug.
  • Start van de realisatiefase na goedkeuring van het eindefasedocument "voorbereidingsfase N290 Traverse Kapellebrug".
  • De voortzetting van het project volgens het definitieve ontwerp inclusief de daarin aangebrachte kleine verbeteringen.
  • Het beschikbaar stellen van het benodigde aanvullend projectkrediet van drie miljoen euro voor de realisatie van het project.