Vervanging schepen Westerschelde Ferry

Algemeen

Projectomschrijving

De huidige twee schepen die gebruikt worden voor de (brom)fiets- voetveerverbinding Vlissingen-Breskens bereiken het einde van hun technische levensduur, met oplopende onderhoudskosten en grotere risico’s op uitval als gevolg. Ook is het dieselverbruik en daarmee de uitstoot van de schepen relatief hoog, wat in combinatie met de gestegen brandstofprijzen, een negatieve impact heeft op het exploitatieresultaat, het milieu en de stikstofruimte.

Het project heeft als doel om voor 1 januari 2029 met een nieuwe zero-emissievloot voor de veerverbinding tussen Vlissingen en Breskens het aanbod beter af te stemmen op de behoeften van reizigers. Door de inzet van nieuwe schepen met bijbehorende aanlandvoorzieningen en laadinfrastructuur wordt gestreefd naar een betrouwbare, veilige en toekomstbestendige verbinding die ook financieel verantwoord geëxploiteerd kan worden.   

Het project is verdeeld in een drietal deelprojecten en omvat:

• De vervanging van de huidige schepen door een nieuwe vloot;
• De aanleg van (tijdelijke) aanlandingsvoorzieningen, inclusief laadinfrastructuur;
• Het herbestemmen van de huidige schepen.

Belangrijkste ontwikkelingen

De betreffende rapportageperiode was met name gericht op het afronden van de definitiefase waarbij de focus vooral was gericht op het samenstellen van het projectplan met bijbehorende nota van uitgangspunten en omgevingsmanagementplan. 

Het projectplan met bijbehorende bijlagen is goedgekeurd door Gedeputeerde Staten en geagendeerd ter behandeling door Provinciale Staten op 19 september 2025. 

Status en voortgang

Beheersaspect:	Kwaliteit	Geld	Tijd	Risico	Omgeving
Status:
Voortgang:

Voortgang algemeen

Het project verloopt zowel qua budget als tijd conform planning. De definitiefase zal naar verwachting op 19 september a.s. definitief worden afgerond als Provinciale Staten instemt met een voorstel hiertoe.

De volgende fase, de ontwerpfase, wordt vervolgens gestart. In deze fase wordt, op basis van de vastgestelde nota van uitgangspunten, voor de (brom)fiets-/voetveerverbinding Vlissingen-Breskens de omvang en samenstelling van de toekomstige vloot bepaald, inclusief de bijbehorende functionele en technische eisen.

In deze fase wordt ook de bestaande infrastructuur in Vlissingen en Breskens onderzocht wat herbruikbaar is en wat niet. Verder is contact opgenomen met Stedin en is  de uitvraag voor de laadvoorziening gedaan.

Kwaliteit

Status:
Voortgang:

Op basis van eerder uitgevoerde onderzoeken en gesprekken met stakeholders is de Nota van Uitgangspunten opgesteld voor de (brom)fiets-/voetveer van de veerdienst Vlissingen– Breskens. Dit vormt een kernonderdeel van het projectplan en is leidend voor de samenstelling en het ontwerp van de nieuwe vloot.

In de rapportageperiode is gestart met het bepalen van de meest geschikte inkoopstrategie voor de nieuwe vloot. Een gespecialiseerd bureau heeft opdracht gekregen om bij het vormgeven hiervan te adviseren. De inkoopstrategie wordt bij aanvang van de ontwerpfase verder uitgewerkt. Indien wordt geadviseerd te kiezen voor een concurrentiegerichte dialoog – of een vergelijkbare aanbestedingsvorm – worden marktpartijen actief betrokken bij het uitwerken van het vervoersconcept en daarmee bij de samenstelling van de vloot. 

Geld

Status:
Voortgang:

Provinciale Staten hebben een bestemmingsreserve van € 9,4 miljoen gevormd uit het ZEH-dividend voor het project ‘Zero Emissie Schepen WSF’. Hiervan is € 1,5 miljoen beschikbaar gesteld als voorbereidingskrediet voor de definitie- en ontwerpfase.

Tot en met medio augustus 2025 zijn kosten en verplichtingen aangegaan ter waarde van -afgerond-  € 413.000 waarvan € 264.000 reeds is gefactureerd.  

Tijd

Status:
Voortgang:

De definitiefase is op 15 november 2024 gestart met de vaststelling van de startnotitie door Provinciale Staten. De afronding van deze fase heeft voor Gedeputeerde Staten plaatsgevonden op 1 juli 2025. Dit inclusief goedkeuring van het projectplan met bijbehorende Nota van Uitgangspunten en omgevingsmanagementplan. Deze fase loopt qua tijdspad conform eerder vastgestelde planning.

Risico

Status:
Voortgang:

De belangrijkste risico's op dit moment voor het project zijn: 

1. Wijzigingen in wet- en regelgeving, die kunnen leiden tot noodzakelijke alternatieve oplossingsrichtingen en een langere doorlooptijd van het project.
2. Beperkte capaciteit bij scheepswerven, wat de bouwtijd kan verlengen. Met een inkoopstrategie gericht op een zo groot mogelijke kans op brede interesse van de markt, kunnen we dit risico verkleinen.
3. Beperkingen in de interne capaciteit binnen de provinciale organisatie in latere fases van het project, wat de voortgang kan beïnvloeden. Externe inhuur van expertise kan dit risico mitigeren.

Van de genoemde risico’s zijn de eerste twee meer afhankelijk van externe factoren, waardoor ze moeilijker te beheersen zijn dan het derde risico. 

ES-TRIN 
Geen projectrisico, maar wel een belangrijk risico die druk zet op de planning van dit project is de Europese Standaard tot vaststelling van de technische voorschriften voor schepen (ES-TRIN). Om bij de aankomende herkeuring begin 2029 weer aan deze standaard te kunnen blijven voldoen, zijn geraamde investeringen noodzakelijk van 350k – 800k euro per schip om de huidige schepen in de vaart te kunnen houden. 
Een bijkomend risico wat nu al gelopen wordt is vroegtijdige vervanging door onherstelbare schade van een van de motoren. Omdat vanuit de ES-TRIN het wisselen van een bestaande motor niet meer is toegestaan, zijn er geraamde investeringen van 1,45 - 3,0 mln. euro per schip voor nieuwe motoren nodig en zal ook de bovengenoemde herkeuring vervroegd moeten worden uitgevoerd met bijbehorende investering. 

Om het risico en de daaruit volgende tijdsdruk te mitigeren zijn de volgende mitigaties mogelijk: 

• Plan A: Alles in het werk stellen om de planning te halen. Dit mitigeert alleen het risico van de herkeuring 2029. 
• Plan B: IL&T -> dispensatie geldende wet- en regelgeving. Dit mitigeert beide benoemde risico's. 
• Plan C: Tijdelijke inzet van andere schepen. Dit mitigeert beide benoemde risico's. 
• (Plan) D: Vervangen van de motoren in de bestaande schepen door dieselmotoren die minder milieubelastend zijn. Uit een eerste onderzoek blijkt dat de investering ongeveer 1,8 en 3,1 miljoen euro per schip bedraagt. 

Op de mogelijkheden met betrekking tot plan B en C wordt reeds actie ondernomen. Zo is een eerste contact met IL&T gelegd waarbij onze risico’s meer in detail gedeeld zijn. Voor wat betreft de mogelijkheden om andere bestaande schepen in te zetten is een verkenning opgestart. Optie D wordt in de ontwerpfase meer in detail onderzocht, waarbij nu al in de risicobuffer van de Provincie hiervoor een bedrag opgenomen is (dat hoger wordt bij een toenemende waarschijnlijkheid).

Omgeving

Status:
Voortgang:

Op basis van de eerdere identificatie van relevante stakeholders zijn in de betreffende periode gesprekken gevoerd en afgerond waarin de wensen en verwachtingen van deze partijen ten aanzien van de veerverbinding zijn geïnventariseerd. De bevindingen uit deze gesprekken hebben een belangrijke rol gespeeld bij het opstellen van de nota van uitgangspunten voor de veerverbinding. Daarnaast vond eind juni het eerste bestuurlijke overleg plaats met de gemeenten Vlissingen en Sluis.

Het onderhouden van periodiek overleg met en het continu informeren van stakeholders blijft gedurende de gehele looptijd van het project een essentieel onderdeel van het omgevingsmanagement. Op deze manier wordt gezorgd voor een goede afstemming, betrokkenheid en transparantie richting alle betrokken partijen.

Legenda status en voortgang

	Op orde		Positieve ontwikkeling
	Er dreigen afwijkingen		Gemiddelde ontwikkeling
	Bijstelling is noodzakelijk		Negatieve ontwikkeling

Scopebeschrijving

Afbakening (scope)  

Het project richt zich op de vervanging van de huidige schepen en de realisatie van de bijbehorende (tijdelijke) aanlandvoorzieningen en laadinfrastructuur. 

Belangrijke onderdelen binnen de scope zijn: 

• Het vaststellen van het gewenste veerconcept (aantal en type schepen) dat aansluit bij de behoeften van diverse doelgroepen;
• Het formuleren van eisen voor de nieuwe schepen, met het oog op een toekomstbestendige, veilige en betrouwbare verbinding, inclusief vaarzekerheid bij wisselende bezoekersaantallen en rekening houdend met energietransitie, wetgeving en technologische ontwikkelingen;
• Het opstellen van een kostenraming voor zowel kapitaalkosten (CAPEX) als operationele kosten (OPEX) van de nieuwe vloot; 
• Het uitwerken van het ontwerpproces van de schepen op basis van vastgestelde kaders en eisen; 
• Het bepalen van noodzakelijke aanpassingen aan de infrastructuur, waaronder aanlandvoorzieningen en laadinfrastructuur;
• Het voorbereiden en uitvoeren van de aanbesteding van de schepen (conform inkoopstrategie);
• De realisatie van nieuwe aanlandvoorzieningen inclusief laadinfrastructuur; 
• Het onderzoek naar Europese subsidiemogelijkheden;
• De herbestemming van de huidige schepen. 

De lopende exploitatie van de huidige concessie door de Westerschelde Ferry B.V. maakt geen deel uit van dit project. Ook de terminals en bijbehorende veerpleinen in Vlissingen en Breskens vallen buiten de scope. Voor deze en andere operationele aanpassingen, zal bij Westerschelde Ferry B.V. aldaar een intern project worden opgestart. Uiteraard zal het projectteam ‘Vervanging Schepen WSF’ daarbij nauw samenwerken met dit aanverwante traject. 

Relevante besluiten

GS:

• 4 juli 2024: Brief van GS aan PS over Zero Emissie schepen, met voornemen groot project voor te bereiden en handhaving van de status als Dienst van Algemeen Economisch Belang voor de exploitatie.
• 9 juli 2024: Instemmen met 'Inzet ZEH dividend 2024' vastgesteld inclusief het instellen van een nieuwe bestemmingsreserve 'Zero emissie schepen WSF' en het toevoegen hieraan van het vrije deel van het ZEH-dividend van € 9,4 miljoen.
• 17 september 2024: Vaststellen Startnotitie ”Vervanging schepen Westerschelde Ferry”; het Statenvoorstel “Vervanging schepen Westerschelde Ferry” verzenden naar Provinciale Staten om voor het project “Vervanging schepen Westerschelde Ferry” de Startnotitie vast te stellen en als Groot Project te benoemen.
• 1 juli 2025: Goedkeuring van het Projectplan Vervanging schepen Westerschelde Ferry en het eindefasedocument definitiefase groot project Vervanging schepen Westerschelde Ferry.

PS:

• 27 september 2024: Statenvoorstel “Inzet ZEH dividend 2024” vastgesteld inclusief het instellen van een nieuwe bestemmingsreserve “Zero emissie schepen WSF” en het toevoegen hieraan van het vrije deel van het ZEH-dividend van € 9,4 mln. (zaaknummer 477644).
• 15 november 2024: Vaststellen van de Startnotitie voor het project “Vervanging schepen WSF” zodat de Definitiefase van het project kan starten. Daarnaast is het project op basis van de uitkomsten van het adviesmodel grote projecten bestempeld als groot project en is € 1.5 mln. onttrokken aan de bestemmingsreserve “Zero emissie schepen WSF” en toegevoegd aan de nieuwe dekkingsreserve ZE-schepen als voorbereidingskrediet ten behoeve van de definitie- en ontwerpfase (zaaknummer 519821).

Extra toelichting

n.v.t.